بیماری لیکن پلان دهانی و علل آن

بیماری لیکن پلان دهانی دهانی جیست و چه علائمی دارد؟

اتیولوژی و پاتوژنز بیماری لیکن پلان دهانی

اتیولوژی بیماری لیکن پلان دهانی دهانی شناخته شده نیست. در طول سال‌های اخیر شواهد بیشتری مبنی بر نقش اولیه سیستم ایمنی در ایجاد این بیماری به دست آمده است. این نظریه به وسیله مشخصات هیستوپاتولوژیک یک انفیلتراسیون نواری شکل  زیر اپیتلیالی که سلول‌های غالب آن لنفوسیت‌های T و ماکروفاژها است و همچنین دژنراسیون سلول‌های بازال که تحت عنوان دژنراسیون میعانی  شناخته می‌شود، حمایت می‎‌گردد(شکل 18-5). در بیماری لیکن پلان دهانی این نماها به عنوان نقش یک بیان ایمنی سلولی در پاتوژنز OLP بیماری لیکن پلان دهانی تفسیر می‌شود که از طریق سیتوتوکسیسیتی لفنوسیتهای T به طور مستقیم علیه آنتی‌ژن‌های عرضه شده در لایه سلولی بازال عمل می‌کند.

عوامل ایجاد بیماری لیکن پلان دهانی دهانی

در بیماری لیکن پلان دهانی لنفوسیت‌های T که علیه خود بدن فعالیت می‌کنند ممکن است اولین عامل مهم برای ایجاد لیکن پلان دهانی باشند.( ترکیب شماره 7) این سلول‌ها نمی‌توانند بین مولکو‌های ذاتی بدن و آنتی‌ژن‌های بیگانه تمایز قائل شوند. فعالیت  فرایندی است که ممکن است در سایر قسمت‌های بدن به جز مخاط دهان رخ دهد و حتی می‌تواند در هماهنگی با شروع ضایعه مخاطی نباشد. در اکثر موارد یک پپتید واحد وجود ندارد که توانایی برانگیختن پاسخ التهابی را داشته باشد، بلکه بستگی زیادی به اختصاصی بودن لنفوسیت‌های   دارد. نتیجه نهایی حاصل از این استدلالات در بیماری لیکن پلان دهانی این است که شناسایی یک عامل اتیولوژیک منفرد برای لیکن پلان دهانی دشوار است. فاکتورهای دیگر مانند استرس، نیز در ایجاد فرایند التهاب تأثیر دارد. گاهی بیماران گزارش می‌کنند که چند ماه قبل از شیوع بیماری با وقایع اجتماعی ناخوشایندی مواجه شده‌اند، که البته عنوان کردن این نوع گزارشات معمول نیست. غیر معمول نیت. روی هم رفته یافته‌های اتیولوژیک ایجاد کننده   یک فرایند مولتی فاکتوریال است که نشان می‌دهد اتفاقات مختلف در طول زمان‌های مختلف می‌تواند موجب بروز این ناهنجاری شوند.

رابطه ی بین بیماری لیکن پلان دهانی دهانی و ویروس هپاتیت c

در طول سالهای اخیر رابطه‌ای بین بیماری لیکن پلان دهانی دهانی و ویروس هپاتیت C در ژاپن و بعضی از کشورهای مدیترانه، گزارش شده است. این ارتباط در کشورهای اروپای شمالی و یا ایالالت متحده دیده نشده است. در بیماری لیکن پلان دهانی  به علاوه، هیچ رابطه‌ای در مصر و نیجریه با وجود شیوع بالای هپاتیت C، گزارش نشده است. فرض بر این است که چنین رابطه‌ای می‌تواند وابسته به گوناگونی ژنتیکی در بین کشورهای مختلف باشد. این فرضیه تا حدودی به واسطه مشاهده علل‌های خاص از کمپلکس‌های سازگاری بافتی ، مانند   که در بیماران ایتالیایی مبتلا به  مرتبط با   شیوع بیشتری داردف حمایت می‌شود.

با وجود این هیچ توصیف جامعی که ثابت کند رابطه‌ای بین این دو وجود دارد، ارائه نشده است.

بیماری لیکن پلان دهانی و  اپیدمیولوژی

در مقالات، میزان شیوع متفاوتی برای  بیماری لیکن پلان دهانی گزارش شده است که از 5/0 تا 2/2 درصد متفاوت است. این تفاوت یافته‌ها ممکن است به علت عدم توجه به ضایعات کوچک باشد، که به راحتی از نظر دور مانده و از آنها چشم‌پوشی می‌شود، در بین بیماران مراجعه کننده نسبت زنان بیشتر از مردان است ؛ اگرچه این مسأله نمی‌تواند به معنای شیوع بیماری در زنان نسبت به کل جمعیت باشد. متوسط سن در زمان تشخیص حدود 55 سال می‌باشد.

یافته‌های بالینی بیماری لیکن پلان دهانی

بیماری لیکن پلان دهانی دهانی، احتمالاً می‌تواند شامل اجزاء سفید و ترمز باشد که با طرح‌های مختلفی دیده می‌شوند و پایه و اساس طبقه بندی بالینی این اختلال را فراهم می‌کنند. اجزای سفید و قرمز ضایعه، می‌توانند قسمتی از طرح‌های زیر باشد:

• بیماری لیکن پلان دهانی رتیکولار
• بیماری لیکن پلان دهانی پاپولار
• بیماری لیکن پلان دهانی پلاک مانند
• بیماری لیکن پلان دهانی بولوز
• بیماری لیکن پلان دهانی اریتماتوز
• بیماری لیکن پلان دهانی اولسراتیو

تایید تشخیص بیماری لیکن پلان دهانی 

برای تأیید تشخیص بالینی لیکن پلان  دهانی، باید بافت رتیکولار با پاپولار وجود داشته باشد. اگر علاوه بر آن، نواحی پلاک مانند، بولوز، اریتماتوز، یا اولسراتیو نیز وجود داشته باشند، ضایعه لیکن پلان دهانی براساس آنها مشخص می‌شود. OLP محدود به لثه، ممکن است به طور کامل اریتماتوز بوده و هیچ جزء رتیکولار و یا پاپولاری نداشته باشد. این نوع از ضایعه باید توسط آزمایشات هیستوپاتولوژیک تأیید شود.

توصیف تظاهرات کلینیکی مختلف بیماری لیکن پلان دهانی OLP بستگی به میزان التهاب ساب اپی تلیال دارد. یک درجه خفیف از التهاب ممکن است اپیتلیوم را برای هیپرکراتوزیس، تحریک کند در حالی که التهاب شدیدتر، منجر به زوال جزئی یا کامل اپیتلیوم شده که از نظر هیستوپاتولوژی به صورت آتروفی، اروژن یا زخم مشاهده می‌شود. این مسأله با وجود ساختارهای پاپولار یا رتیکولار سفید رنگ احاطه کننده ضایعات اریتماتوز تأیید می‌شود.در بیماری لیکن پلان دهانی یک گرادیان التهابی ممکن است تشکیل شود؛ زیرا در قسمت مرکزی ضایعه فایند التهابی شدیدتر بوده درحالی که قسمت‌های محیطی، کمتر تحت تأثیر قرار گرفته و سلول‌های اپیتلیالی توانایی پاسخ به صورت هیپرکراتوزیس را دارند.

فرم رتیکولار OLP بیماری لیکن پلان دهانی توسط خطوط نازک سفید رنگ یا استریا مشخص می‌شود (شکل 19-5). این استریاها ممکن است شکل شبکه‌ای داشته باشند و یا می‌توانند به صورت یک نمای حلقه‌ای (دایره‌ای مانند) دیده شود. استریا معمولاً یک حاشیه محیطی اریتماتوز دارد که نشان دهنده التهاب اپی تلیال است. اگرچه نوع رتیکولار OLP در تمامی نواحی مخاط دهانی ممکن است دیده شود ولی در بیشتر موارد این نوع به صورت دو طرفه در مخاط باکال و به ندرت در قسمت مخاطی لب‌ها مشاهده می‌شود. OLP بیماری لیکن پلان دهانی رتیکولار، گاهی اوقات می‌تواند در بوردر (مرز) ورملیون لبها نیز مشاهده شود.

نوع بیماری لیکن پلان دهانی پاپولار معمولاً در فاز اولیه بیماری وجود دارد(شکل 20-5) و از نظر بالینی به وسیله نقاط سفید کوچک مشخص می‌شود که در اغلب موارد اجزاء پاپولر با استریا ترکیب می‌شود و می‌تواند به عنوان قسمتی از سیر طبیعی در دوره بیماری تلقی شود.

نوع پلاک مانند بیماری لیکن پلان دهانی معمولاً به صورت یک پلاک سفید رنگ هموژن با حاشیه مشخص دیده می‌شود، اما همیشه توسط استریا احاطه نمی‌شود. (شکل 21-5). ضایعات پلاک مانند ممکن است از نظر بالینی بسیار شبیه به لکوپلاکیای دهانی هموژن باشد. تفاوت بین این دو اختلال مخاطی، حضور همزمان ساختارهای پاپولار و رتیکولار در فرم پلاک مانند OLP است. این نوع اغلب در افراد سیگاری دیده می‌شود و به دنبال ترک سیگار، پلاک ممکن است ناپدید شده و ضایعه به نوع  رتیکولار تبدیل شود. برخی  گزارشات  علمی از این نظریه که در بین انواع ضایعات لیکن پلان،  پلاک مانند توانایی تبدیل به کارسینوم سلول سنگفرشی را دارد، حمایت می‌کنند.

معمولاً فرم‌های رتیکولار، پاپولار و پلاک مانند   بدون علامت هستند اگرچه بیماران ممکن است یک نوع احساس زبری را تجربه کنند. نوع بولوز بسیار غیرمعمول بوده ولی ممکن است به صورت یک ساختار بولوز که توسط شبکه رتیکولر احاطه شده است، دیده شود.

بیماری لیکن پلان دهانی  اریتماتوز (اتروفیک) با یک ناحیه قرمز هموژن مشخص می‌شود. هنگامی که این نوع  در مخاط گونه و یا کام ظاهر شده باشد، استریا اغلب در پیرامون آن دیده می‌شود. در بعضی از بیماران   اریتماتوز به طور اختصاصی لثه چسبنده را درگیر می‌کند (شکل22-5A). این نوع از ضایعه ممکن است فاقد هرگونه پاپول یا استریا باشد و به صورت ژنژیویت دسکواماتیو ظاهر شود. بنابراین در مورد   اریتماتوز، انجام آزمایش هیستوپاتولوژیک جهت رسیدن به یک تشخیص صحیح ضروری است.

ضایعات بیماری لیکن پلان دهانی اولسراتیو ناتوان کننده ترین فرم   است (شکل 23-5A) . از نظر بالینی ، ضایعات بیماری لیکن پلان دهانی به صورت زخم‌های پوشیده شده با فیبرین نمایان شده که توسط یک ناحیه اریتماتوز احاطه می‌شود. در لیکن پلان اولسراتیو معمولاً استریای سفید رنگی به صورت اشعه وار در اطراف آن دیده می‌شود. این نما در لیکن پلان اولسراتیو ممکن است بازتاب یک گرادیان از شدت التهاب ساب اپیتلیالی باشد که در مرکز ضایعه به صورت مشخص تری وجود دارد. در این نوع لیکن پلان مانند فرم اریتماتوز بیمار از احساس سوزش در هنگام غذا خوردن شکایت دارد.