حساسیت و پوسیدگی دندان

حساسیت دندانی

حساسیت و ویژگی بر اساس پرضه والانس بیماری یعنی نسبت موارد بیمار موجود در جمعیت تغییر نخواهند کرد. بعلاوه این بافت های آماری نشان دهنده ی وجود بیماری و سود این است که به طور معنی در هر گروه از افراد قابل تعیین خواهد بود.

 یک تست با حساسیت پایین نشان دهنده این است که افراد با نتاج منفی به احتمال زیاد بیماری دارند و بدون تشخیص باقی مانده اند یک تست با حساسیت بالای اینکه اکثر آنهایی که بیماری دارند به درستی تشخیص داده شده لدن لای باوکی لاش دهنده افراد سالمی هستند که به درستی ن شان منتفی شده است .تست هایی با ویژگی  پایین افراد را در بخش قابل توجهی از بیماران به اشتباه طبقه بندی می کند در حالیکه از بیماری رها شده اند .

تست های اندکی وجود دارند که حساسیت و اختصاصات بالایی دارند.بنابراین سبک سنگین نمودن منابع اجتناب ناپذیر است .کلینسین باید خطر وجود بیماری که درمان نشده رها شده است را (در مواردیا حساسیت پایین در مقابل غیر مهاجم بودن درموارد با ویژگی پایین) بسنجد. در مورد اولی حالت پاین ممکن است در تست های تشخیصی که به آرامی پیشرفت می کنند و غیر کشنده اند قابل قول شده اما برای وضعیت هایی که سریع پیشرفت می کند و تهدید کننده حیات  هستند غیرقابل قبول می باشد در مورد اخری، ویژگی پایین ممکن است قیمت عصب کشی دندان برای درمان های تهاجمی و برگشت ناپذیر قابل قبول نشده اما برای درمان های غیر تهاجمی و موقتی قابل قبول است.  

در موارد با پوسیدگی دندانی، تمام موارد با هم مساوی اند یعنی کلیسینین می تواند تست با حساسیت پایین که برخی از ضایعات ابتدایی در آن نادیده گرفته می شود سلول IC را بپذیرد، چون رسیدگی معمولا به آرامی طی چندین سال پیشرفت می کند، اما با توجه به اینکه درمان ترمیمی و پرکردن دندان غیرقابل برگشت و تهاجمی می باشد یک با ویژگی بالا تعداد اندکی هشت کاذب سلول 18، منجر به درمان دندان های سالم کمی می شود.

معاینه دندان ها و ترمیم ها

 آمادگی برای معاینه بالینی یک دستیار آموزش دیده اما به ترمینولوژی سیستم یادداشت برداری و روش های نوشتن چارت با ثبت اطلاعات در وقت دندانپزشک صرفه جویی خواهد کرد به دنبال آن دندان پزشک معاینه را انجام خواهد داد چارت را تایید می کند تشخیص می دهد. وضعیت خطر بیمار را ثبت می کند. پرگتور را تعیین می کند و طرح درمان را با نیاز های در حال حاضر بار وجه مورد دلخواهش است تنظیم می کند.  

 معاینه بالینی به صورت سیستماتیک در یک دهان تمیز، خشک و با نوردهی خوب انجام می شود. وسایل مناسب مانند یک آینه، سوند و پروب پریودنتال مورد نیاز است .

از روش معمول چارت نویسی مانند شروع از کودرانت راست بالا از عقب ترین دندان و نامه ای در قوس های ماگزیلا ومندبل باید استفاده شود.

 منظور جرم گیری اولیه، نخ دندان کشیدن، مسواک کردن و پروفیلاکسی مورد نیاز است.یک پنبه در وستیبول و دیگری در زیر زبان، خشکی محیط را حفظ خواهد کرد و مشاهد را بهبود می بخشد.

 نخ دندان در تعیین ترمیم های دارای اورهنگ، کنتورهای پرگزیمال نامناسب و کانکت بازمفید است.

معاینه بالینی پوسیدگی

نحوه برخورد با بریدگی ها در حال حاضر    شامل روش های غیر ترمیمی وسیع و مداخلات ترمیمی محافظه کارانه می باشد که بر ارزیابی ریسک ، شناسایی و طبقه بندی بهتر ضایعات استوار است.

هدف سیستم های طبقه بندی و شناسایی پیشرفته، تشخیص دقیق آن دسته از ضایعات مینایی اولیه است که بسیار تمایل دارند برگردند و رميترالیزه شوند .

استفاده از سوند ممکن است بر ارزیابی فعالیت پوسیدگی تاثیر داشته بعد از سوند برای تشخیصی یک پیت و فیشور چسبناک با مقاوم به خروج سوند نباید استفاده کرد.

 استفاده نامناسب از سوئد نیز به تخریب غیرقابل برگشت تبدیل ضایعه زیرسطحی قابل رمیترالیزه شدن دست نخورده به حفره دار مستعد به پیشرفت خطر آلودگی متقاطع از یک ناحیه پروب شده به ناحیه دیگر می گردد.

شایع ترین ضایعات پوسیده

سوند برای ارزیابی نرمی سطح ریشه ارزشمند است استفاده از یک سوند نیر صحت تشخیص را در مقایسه با مشاهده چشمی به تنهایی افرایش نخواهد داد. بنابراین استفاده از سوند نیز در تشخیص پوسیدگی های پیت و فیشور به عنوان بخشی از فرایند تشخیص کنتراندیکاسیون دارد.  

 سطح اکلورال به صورت چشمی و رادیوگرافک تحت معاینه قرار می گیرد قیمت پرکردن دندان پیت های دارای پوسیدگی با پیت های قبل از بوسیده شدن معمولا نوک کاسب ها وجود دارند. این ها نتیجه نقص های تناسلی مینا هستند و یا به دنبال از دست دادن مینای دندان طی آروزن یا ابریژن می شود پیت و فیشورهای پوسیده هم چنین بر ۲/ ۳ اکلوزالی سطح فیشیال و لینگوال دندان خلفی و سطح لینگوال اینسایزورهای ماگزیلا ایجاد می شوند تغییرات رنگی می توانند خاکستری تیره باشند و نباید با دو پیت و فیشورهای غیر پوسیده بوده که اغلب به مرور زمان رنگی می شوند.

راهنمایی برای استاندارد کردن از زیبایی پوسیدگی ها به صورت چشمی تعیین کرده که قابل استفاده در اعمال کلینکال ،تحقیقات بالینی، آموزش و اپیدمیولوژی است .

معاینه بالینی برای شناسایی ضایعات بوده به ارزیابی ریسک پوسیدگی کلی بیمار به همراه الگوهای استعداد به رسیدگی ما کمک می کند ضایعات پوسیده تمایل به دو طرفه ایجاد شدن هم دارند و بر سطوح پروگزیمال مجاور هم ایجاد می شوند.

پوسیدگی های سطوح پرگزیمال

فرم های پوسیدگی سطوح صاف هستند معمولا به صورت رادیو گرافیک معاینات چشمی دقیق پس از جداسازی دندان ها با از طریق ترانسلومینیشن فیزاپتیک، تشخیص داده می شوند.

 وقتی که پوسیدگی به مینای سطح پرگزیمال حمله می کند و عاج ومیترالیزه می شود. نمای گچی سفید با سایه ای زیر مارجینال ریج ممکن است آشکار شود.

 پروب کردن دقیق سطح پرگزيمال با سوند ممکن است حفره دار بود را به صورت شکش کانتور سطحی مینا مشخص کند. استفاده از تمام روش های معاینه در رسیدن به تشخیص نهایی سودمند است.

در مینای سطح پرگزیمال دست نخورده و سخت معمولا مجاور ناحیه جینجیوالی کانتکت می باشد. اغلب در بیماران پیرتر که فعالیت بوسیدگی پایین دارند دیده می شود.

 این نواحی تغییر رنگ داده در نتیجه تغییر رنگ های خارجی طی دوره های دمیترالیره شدن زودتر پوسیدگی ها هستند که به نام دوره های رمیترالیزینین می باشد این نواحی زمان زیادی پوسیده نبوده و به دلیل تشکیل فلوئورو هیدروکسی آپاتیت بسیار مقاوم به پوسیدگی قابل درمان ترمیمی برای این موارد اندیکاسیون ندارد این ضایعات پوسيده غیر فعال بیشتر اوقات تشخیص را دچار چالش می کنند  چرا که شواهد رادیو گرافیک ضعیفی از رمیترالیزه بودن ضایعات وجود دارد

پوسیدگی های سطوح پرگزیمال در دندان های قدامی

توسط معاینات راديو گرافیک مشاهده چشمی (با ترانسلومیسیتن انتخابی) یا پروب کردن با سوند قابل تشخیص هستند. ترانسلومینیشن با قرار دهی ایینه یا منبع توری در سطح لینگوال دندان و مسقیم تاباندن نور به دندان همراه است‌ .تا رسیدگی های سطح پرگزیمال، اگر فراتر از ضایعات مینایی اولیه باشد. وقتی که نور به طور مستقیم به دندان بتابد، به صورت یک ناحیه تاریک در زیر مارجینال دیده می شود علاوه بر ترانسلومینیشن معاینه ی لمسی    دندان های قدامی برای تشخیص پوسیدگی مناسب است چون نسبت به دندان های خلفی سطح و پرگزیمال عموما قابل مشاهده و در دسترس برای مایعات مينایی اولیه کوچک ممکن است تنها با رادیو گرافی تشخیص داده شوند .

در بیمار مستعد به پوسیدگی، ۳/۱ جیجیوالی سطح فیشیال دندان های خلفی ماگزيلا و ۱ / ۳ جينجوال سطوح  فیشیال ولينگوال دندان های خلفی مندبیل به دقت باید ارزیابی شوند چون این سطوح اغلب در معرفی ریسک بیشتری بری پوسیدگی هستند.

ضایعات پوسیده سطوح صاف پیشرفته شامل تغییر رنگ و دمیترالیزینین  هستند و با نفوذ سوند به صورت نرم احساس می شود تغییر رنگ از سفید تا قهوه ای تیره قابل طبقه بندی است به طوریکه پوسیدگی های سریعا پیش رونده معمولا روشن هستند. عاج در ضایع رمیترالیزه  متوقف شده اسکترونیک است این ضايعات غیر فعال اند اما مستعد  به فعالیت پوسیدگی جدید در آینده می باشند . در این صورت قیمت عصب کشی دندان را باید به جان بخرید!

ترکیبی از اکسپوژر ریشه، تغییرات در رژیم غذایی، بیماری های سیستمیک و داروهای مؤثر بر مقدار و ویژگی   بزاق توانایی مستعد کردن بیماران مخصوصا افراد پیر را به پوسیدگی ریشه دارند ضایعات اغلب در CE با اپیکالی  تر روی سموم با عاج اکسیوز در بيماران پیرتر با بیمارانی که قرار است تحت جراحی پربودنتال قرار بگیرند یافت می شوند در

ادامه پوسیدگی دندان

 اهداف و موارد تجویز

 پوسیدگی های فعال سریعا پیش رونده، حین پیشروی نرم شدگی ها حداقل نصف فاصله بین DE و پالپ نیازمند درمان بالینی سریع و فوری میباشد بدون مداخله درمانهای ترمیمی بوسیدگی های حاد ممکن است سریعا پیشرفت کنند.

 روش درمانی به منظور کنترل پوسیدگی ها شامل برداشت بافتهای پوسیده ی دندان ازتمام ضایعات پیشرفته قرار دادن مواد درمان پالپ اگر نیاز باشد و ترمیم دندان به مناسب ترین حالت است مواد ترمیمی موقت مواد شرمی پایینی (قیمت عصب کشی دندان) گلاس آبنومرتقویت شده مثل قیمت عصب کشی دندان با آمالگام معمولا مواد درمانی انتخابی اند.

کنترل پوسیدگی، مرحله ای بالینی در درمان های رسمی بوده و مورد تجویز متعدد دیگری هم درد دندان هایی که پروگتوز بالی سوال برانگیزی دارند باید به روش کنترل پوسیدگی درمان شود بدین شکل پیشرفت میترالیزاسیون عاج متوقف شده و میتوان واکنش پالپ را قبل از اقدام به اعلام هرگونه ترمیم دائمی مشخص کرد روش کنترل پوسیدگی برای دندان پزشکان پرمشغله فرصت انعطافی فراهم می کند تا به کمک آن بتول به سرعت و بدون اینکه تغییری اساسی در برنامه ریزی وقت کاری روز خود ایجاد کنند شرایط را تحت کنترل درآورند.

 همچنین روش کنترل پوسیدگی قبل از ترمیم دائمی، تاخیری مناسب فراهم می کند که به پالپ فرصت بهبودی داده و امکان ارزیابی بهتر وضعیت آن را فراهم می کند.

روش کنترل پوسیدگی

 معمولا برای ناحیه تحت تاثیر، بی حسی تجویز می شود مگر اینکه بخواهیم آزمون تراش حفره را برای امتحان حیات پالپ   انجام دهیم. به دلیل اینکه مسکن است در صورت آلودگی محل های اکسیوژ بپالپ با بزاق در حین برداشتن پوسیدگی ها در ضایعات پیشرفته تکروز پالپ اتفاق بیفتد.محل عمل باید ایزوله شود رابردم بهترین وسیله ایزولاسون است.(قیمت عصب کشی دندان)

 هدف اصلی از کنترول پوسیدگی دندان، نام دید کلی و دسترسی مکانیکی برای تسهل برداشت عاج عفونی است بازشدگی اولیه دندان به کمک بزرگترین فسوژ کارید صورت می گیرد کاربردی ترین وسیله برای این عمل، یک هندیس با سرعت بالا همراه با آسیری آب و هوا است‌. حفظ مینای بدون ساپورت ضروری است؛ زیرا بافت دندان حتی در حالت آندرماین شده به گیر ماده ترمیمی موقت کمک می کند برداشت مینای بدون ساپورت، کمی دیرتر و در زمان استقرار ترميم دائم، انجام می شود.

نگهداری قسمت های سالم ماده ترمیمی قبلی، ممکن است ترمیم موقت را تقویت کند و خطر اکسیوژ پالپ را کاهش بدهد البته باید حین عدم برداشت تمامی  ترمیم قبلی دقت زیادی کرده زیرا ممکن است باقیمانده عاج عفونی از دید مخفی بماند. موقعیت های بین قوسی و داخل قوی با روش کنترل پوسیدگی، حفظ می شود.

 تشخیص و برداشت پوسیدگی ها در درجه اول به تعبیر دندان پزشک از تحریک حاصل از لمسی با سود توسط وی، بستگی دارد. تغییرات رنگ را نمی توان به عنوان مرجعی قابل اعتماد برای برداشت کامل پوسیدگی ها در نظر گرفت در مسابقات سریعا پیشرونده، عاج نرم شده دارای تغییر رنگ اندک یا فاقد تغییر رنگ می باشد در حالی که ضایعات کند پیشرونده اداری تغییر رنگ تری می بخشد عاجی که ظاهرا چرمی داشته و در قطعات حجیم و کوچک جدا می شود و با نوک سوند در آن قابل نفوذ است. باید برداشته شود .

به دلیل اینکه برای برداشتن کامل پوسیدگی ها به تشخص دقيق از طریق لمسی نیاز است. کاربرد هندپیس های بادوز بالا برای برداشتن پوسیدگی های عمیق تجویز نمی شود.

کاربرد اکسکلواتر های قاشقی ممکن است به کنده شدن قطعات بزرگی از عاج نرم که بیش از حد دلخواه است منجر شده و بدین شکل اکسیوژر غیرمنتظره پالپ را به دنبال می آورد کاربرد وسایل دستی برای برداشتن پوسیدگی نیازمند مهارت بالا و وسایل نیز است وسایل روتاری کنترل خوبی فراهم میکنند و نیازمند مهارت کمتری هستند هندپیس های با دور زیاد حین استفاده در سرعتی بلافاصله بیشتر از سرعت (قیمت عصب کشی دندان) کنترل خوبی فراهم می کنند.روشی ساده حرکت ارام هندپیس به شکلی است که فرز بعد از تماس با عاج، طی زمانی کوتاه متوقف شود بعد از برداشت عاج نرم شده ارزیابی ناحیه پوسیدگی زدایی شده به کمک یک سوند نوک نیز به دندان پزشک کمک می کند تا شخص دهد که عاج باقیمانده سفت و دست نخورده است یا نه.

معمولا تمامی عاج نرم و عفونی حین اعمال کنترل پوسیدگی حذف می شود. البته در دندان های بدون علامت برای حفره های عمیق (جایی که برداشتی کامل عاج نرم، احتمال ایجاد اکسیوژ پالپ را در بردارد‌. عاج نرم نزدیک پالپ ممکن است باقی گذاشته شود. باقی گذاشتن عاج نرم در نزدیکی پالپ دندان به شکل اگاهانه و اعمال درمان دارویی باقی مانده عاج اصطلاحا پوشش غیرمستقیم پالپ (قیمت عصب کشی دندان) نامیده میشود.

برداشت پوسیدگی های عمیق نزدیک پالپ که ممکن است باعث اکسیوژ غیرقابل تشخیص پالپ با اکسیوژ مشهود ان شود باید با لایتر کلسیم هیدروکساید پوشانده شود تا بتواند شکل گری پل های عاجی روی اکسیوژ (عاج ترمیمی) را تحریک کند گلاس آینومر تقویت شده مثل که نیاز به پیس ولاینر را در مواردی که اکسیوژ بالایی اتفاق نیفتاده برطرف می کند می تواند در ترمیم های کنترل پوسیدگی استفاده شود .

انتخاب ماده برای ترمیم کنترل رسیدگی به میزان بافت دندانی ازدست رفته و مدت زمان خدمت مورد نیاز برای این ترمیم موقت بستگی دارد . (قیمت عصب کشی دندان) و مواد ترمیمی بینابینی  موادی هستند که بیشترین کاربرد را در فرم های کنترل پوسیدگی دارند.

در صورت وجود فاصله طولانی بین ترمیم کنترل پوسیدگی و ترمیم دائم امانگام موقعیت و کانتور دندان را حفظ می کند در صورتی که قسمت های مشخصی از سطوح  پروگزمال اگلوزال از دست رفته باشد ترمیم آمالگام موقتی، تماس های مجاور اگلوزال را بهتراز هر ماده ترمیمی دیگر حفظ می کند .

کاندانس و کارو امالگام باید به روش معمول انجام شود شکل بسیار دقیق آناتومیک برای ترمیم های موقت غیرضروری است ولی ایجاد کانتاکت و کانتورهای صحیح در سطوح پروگزیمال الزامی است؛ زیرا ابعاد مناسب امیراژورها برای حفظ سلامت پایی هایی بین دندانی اهمیت حیاتی دارد همچنین تکنیک کندانس با فشار کمتر استفاده از آمالگام کروی از احتمال سوراخ شدگی به پالب خواهد کاست.

 به این درمان های کنترل پوسیدگی نیز می گویند.

برداشت پارسیل پوسیدگی ها و پوشش غیرمستقیم پالپ

 مقالات زیادی وجود دارد که نشان می دهد. این روش به برداشت کامل پوسیدگی ها، حتی اگر پاپ اکسپور شود موفق تر است.

 در این روش ابتدا قابلیت ترمیم دندان باید در شروع جلسه ترمیم ارزیابی شود قابلیت ترمیم باید بطور قطعی بعد از اتمام برداشت تمام پوسیدگی های اطراف تایید شود الDE بدون پوسیدگی باید اطراف تهیه حفره قرار بگیرد، برداشت پارسیل پوسیدگی ها و پوشش غیر مستقیم پالپ فقط برای دندان های قابل ترمیم یا ترمیم های مستقیم (کلاس آینومره رزین مدیفاید گلاس اینومر،کامپوزیت، آمالگام،فوندانسیون) اولین و دندان هایی که پروگتوز ترمیمی متوسط تا خوبی دارند قابل انجام است طرح درمان دندان هایی که غیرقابل ترمیم هستند کشیدن است.

 در مواجه با پوسیدگی دو رویکرد وجود دارد:

• پوسیدگی را كاملا بصوت محیطی تا رسیدن به   سالم و بدون پوسیدگی برداشته می شوند. در جهت اگزیال و پالپل، پوسیدگی ها تقریبا تا ۱ میلی متری پالپ برداشته میشوند.
• با تمام پوسیدگیها برداشته نشده و ترمیم سدانیو گلاس آینومر مثل گذاشته می شود. ترمیم سدانیو در محل به مدت تقریبا ۱۲ هفته باقی می ماند .

وکاربرد کلسیم هیدروکساید یا پیس و لاینر دیگر بعد از برداشت پوسیدگی قبل از گذاشتن ترمیم سدانیو نیازی نیست ولی مجاز است.

 | کاربرد ترمیم قطعی وقتی تمام پوسیدگی ها برداشته نشده است، می تواند مطرح شود. منطق و دلیل این روش جلسات ملاقات بعدی است که نیاز به همکاری بیمار دارد که لزوما نیاز نیست و بنابراین وقتی بیمار جلسات ملاقات بعدی را دنبال نکند بهتر است دندان بطور صحیحی ترمیم شود. بعلاوه گذاشتن ترمیم دائمی در زمان برداشت پارسیل پوسیدگی ها ممکن است نیاز به مداخله بعدی در دندان را حذف کند .

دندان درمان شده تقریبا ۱۲ هفته بعد از جلسه ترمیم باید دوباره ارزیابی شود دندان های واینال و بدون علامت در این جلسه باید با ترمیم دائم جایگزین شوند(امالکام با کامپوزیت) ترمیم کنترل بوسیدگی کلاس آینومر برای تسهیل برداشت پوسیدگی های باقیمانده از جلسه اول، برداشته نمی شود، بلکه در جهت پالپال و اگزیال به عنوان پیس بالقی گذاشته می شوند و ترمیم مستقيم دائمی (آمالگام کامپوزیت رزین) روی این گفته میشود شواهد قوی نشان میدهد که دوباره باز کردن دندان وایتال بدون علامت بطور مشخص احتمال اکسپوژر پالپ را بدون بهبود نتایج رضایت بخش، افزایش می دهد.

کنترل پوسیدگی های ریشه

 میزان بروز پوسیدگی های ریشه در بزرگسالان مسن (بالای ۷۵ سال)بیشتر می کند. یکی از فاکتورهای انیولوژیک اولیه برای این بیماران داروهایی است که آنها برای مشکلات پزشکی متنوع، مصرف می کنند.

 کاهش میزان جریان بزاق همراه با نقصان در قابلیت بافرینگ آن نتیجه استفاده از این داروها است که اصولا عامل افزایش پوسیدگی های ریشه در بیماران مسن تر است.

 pH بحرانی برای عاج (pH ای که در آن عاج شروع به دمیترالیزه شدن می کند) بین ۶ / ۲ و ۶ / ۷ است، در حالی که برای مینا حدود ۵/ ۵ است درجه عاج ریشه ها اسیدهای بسیار ضعیفی دمیترالیزه خواهد شد و پوسیدگی های ریشه ۲ برابر سریع تر از پوسیدگی های عاجی پیشرفت می کنند.با این خیلی مهم است که تمام بیماران مسن تر معاینات کلینیکی و رادیوگرافیک منظمی را دریافت کنند.

هرگونه بحت راجع به تشخیص و درمان باید با درک نقش دندانپزشک در کمک رسانی به حفظ سلامت دهانی بیماران شروع شود این نقش به اصطلاح لاتين  )قیمت عصب کشی دندان) یعنی بدون آسیب عمل کردن  )قیمت عصب کشی دندان)» می باشد این عبارت اصول بنیادین هنر التیام بخشی را در یک کلمه بیان می کند. یعنی بیش از پیشنهاد درمان باید مطمئن باشیم که مداخله ما به نفع بیمار خواهد بود.

هیچ درمان ترمیمی بدون عوارضی و کاملا دقیق نخواهد بود و تا آخر عمر بیمار دوام نمی اورد.

موفقیت درمان ترمیمی به برنامه مراقبتی مناسب بستگی دارد که بر اساس:

۱ آنالیز ادراکی دلایل بیمار برای جستجوی درمان -۲ ارزیابی سیستماتیک وضعیت در حال حاضر بیماری ۳- ریسک مشکلات بعدی در آینده می باشد.

 راه جمع آوری این اطلاعات و تشخیص ها باید جامع بوده و به صورت مرحله به مرحله به اجرا در این مراحل پرسش منجر به توجه بیش از حد به بخش های بالقوه مهم ترین های منحصر به فرد هر بیمار می گردد این مراحل شامل دلیل مراجعه تاریخچه پزشکی و دندانپزشکی، معاینات بالینی برای تعیین موارد غیر نرمال تشخیص ارزیابی خطر و تعیین بروز می باشند. تحقیقاتی که اطلاعاتی راجع به بهترین عمل در موقعیت های خاص فراهم می کند، دندانپزشکی مبتنی بر شواهد» نامیده می شود.در سایت  (قیمت عصب کشی دندان)

تعریف دندانپزشکی مبتنی بر شواهد استفاده منطقی، صریح و عاقلانه از بهترین شواهد موجود به منظور تصمیم گیری راجع به مراقبت از بیمار.

 ارزیابی بیمار: ملاحظات عمومی نگرانی اصلی بیمار سابقه پزشکی -سابقه دندانپزشکی

ملاحظات عمومی

معاینه کلینیکال پروسه  )قیمت عصب کشی دندان ) مشاهده ساختارهای دهانی بیمار و مشخص کردن علائم و نشانه های وضعیت های غیر نرمال و بیماری

 تشخيسص: قضاوت راجع به سلامتی و تعیین  تغییر از حالت نرمال نگرانی اصلی 

قبل هر درمانی ثبت کلمه به کلمه مشارکت بیمار در تمام جنبه های مشکلات موجود در ابتدا و طی درمان این یافته ها برای تعیین نیاز به انجام تست های شخصی خاص، مشخص کردن علت انتخاب راه حل های درمانی مناسب برای نگرانی ها و ایجاد یک ارتباط راحت با بیمار ضروری هستند .

سابقه پزشکی: بیمار با قیم قانونی او فرم ساله پزشکی فراگیر و دارد را کامل می کند.

لذا دندان پزشک باید (1) بیماری های مسری (۲) آلرژی ها با داروهایی که با داروهای خاص شاید مصرف شوند (۳) بیماری های سیستمیک، اینورمالینی های قلبی با جایگزینی مفصل که نیاز به پوششی آنتی بیوتیکی پروفیلاکتیک با تغییر درمان دارند و (۴) تغییرات فیزیولوژیک مرتبط با پیری را مشخص کند .

سابقه دندانپزشکی: سابقه دندانپزشکی خلاصه ای از تجربیات دندانپزشکی قبلی و مشکلات دندانی حاضر می باشد مروری از سابقه دنداپزشکی اغلب اطلاعاتی راجع به مشکلات دندانی گذشته، درمان های دندانپزشکی قبلی و پاسخ های بیمار به درمان را اشکار می کند تداوم مراقبت دندانپزشکی و درک مراقبت قبلی ممکن است نشان دهنده رفتار بیمار در آینده باشد، اگر یک بیمار به سختی انواع خاصی از درمان ها را تحمل می کند یا با مشکلات مراقبت های دندانی قبلی مواجه می شود، تغییر محيط با درمان ممکن است به منظور اجتناب از عوارض اینده کمک کننده باشد. این مسئله به تیم دیگر مشکلات مانند نواحی دارای گیر غذایی، ناتوانی درنخ کشیدن، نواحی دردناک و توصیه ها با ساختار های دندانی شکسته منجر می شود قطعا درک تجربه قبلی برای ایجاد حداقل مراقبت در اینده اهمیت دارد. نهایتا تاریخ و نوع  رادیوگرافی های در دسترس باید برای تعیین نیاز به رادیو گرافی های اضافی و به حداقل رساندن اکسیوژر بیمار به رادیوترابی یونیزان غیر ضروری است شود.

بزرگنمایی در دندانپزشکی ترمیمی

عوامل کمک رسان بزرگنما مثل لوب ها سایر تصویری بزرگی برای بهبود دقت مشاهده ایجاد می کند به طوریکه امکان حفظ موقعیت  )قیمت عصب کشی دندان) مناسب را فراهم می کنند تا چشم کمتر خسته شود .

بزرگنمایی قدرت): افزایش سایز تصویر را توصیف می کند.

 اکثر دندان پزشکان از بزرگنمایی استفاده می کننده سیستم با قدرت پایین تو (۲ء تا ۰۲ / ۵) اجاره مشاهده چندین کوادرات را می دهد.

 سیستم های با قدرت بالاتر ۳ تا ۴ قادر به مشاهده چندین دندان با یک دندان۔ سنگین تر، محدوده مشاهده باریک تر ، گران تر، نیاز به نور بیشتر استفاده از لامپ های LED سبک وزن کوچک که به فریم عینک یا سربند وصل هستند به همراه لوپ مزیت مشاهده ای قابل توجهی نسبت به توانایی های دیگر عرضه می کنند.

 فاصله عملکرد طول فوکال : فاصله چشم نا جسم است وقتی که جسم فوکوس باشد این پارامتر باید به دقت قبل از انتخاب لوپ ها در نظر گرفته می شود .

فاصله عملکردی به ارتفاع قد، طول بازو و ترجیحات مربوط به نشستن دندان پزشکی بستگی دارد دندان پزشکان با قد متوسط فاصله عملکردی ۱۹  انتخاب می کند دندان پزشکان قد بلند و آن هایی که ترجیح می دهد دورتر از بیمار باشند  در فاصله ی عملکردی cm کار می کنند.

عمق فوکوس: تفاوت بین محدوده فوکوس دور و نزدیک قابل عملکرده به بزرگنمایی بستگی دارد اما هر چه بزرگنمایی کمتر باشد. عمق فوکوس بیشتر است .

ساده ترین بزرگ نماها، لوپ های تک لنزی دیوپتر هستند که یک جفت لنز های پلاستیکی یک قسمتی اند و به فریم های عینک گیر می کنند. این توپ ها ارزان و سبک بوده و می توانند بزرگنمایی با ۲۵ برابر ایجاد کند، اما تصاویر دیستورشن می باشند و طلول کار کرد می تواند کمتر از ایده ال باشد.

 رایج ترین لوپ دندانپزشکی مورد استفاده لوپ دو چشمی (قیمت عصب کشی دندان) با لنزهای مانت شده بر فریم عینک می باشد. لوپ های أساسا  و | اپتیک های پریستانیک دارند که بزرگنمایی ۲ برابر با حتی ۲ برابر و بیشتر۴/۵ فراهم می کنند .

لنز های طبی می توانند به فریم های عینک تمام انواع لوپ ها وصل شوند. هم چنين اکثر مدل ها شیلدهای کناری با طرح فراگیر برای ملاحظات یونیورسال و راحتی در کنترل عفونت دارند.

 دو سیستم مات شونده در حال حاضر برای لوپ های در دسترس هستند.

میکروسکوپ دندان پزشکی

.۱)در گذشته به درمان های لدوتیک محدود می شدند، اما هم اکنون در برخی از اعمال دندانپزشکی ترمیمی هم کاربرد دارند ۲) بر مقایسه با لوپ های با قدرت بالای میکروسکوپ های دندانپزشکی با حفظ ناحیه دید وسیع امکان مشاهده با بزرگنمایی بالا را فراهم می کنند ۲) میکروسکوپ ها در درمان های جزئی مانند پرداخت مارچین های پرسلن، تعیین پوسیدگی جزئی و به حداقل رساندن برداشت بافت دندانی دست نخورده کاربرد دارند.

۴) عموما میکروسکوپ ها شامل ۵ یا ۶ استاپ بزرگنمایی اند که در محدوده ای ۵/۲ تا ۲۰ برابر می باشند ۵) فاکتورهای محدود کننده استفاده از میکروسکوب در اعمال دندانپزشکی ترمیمی هزینه ساز تجهیزات و نداشتن ارزش از نظر کلینیکی.

فوتوگرافی در دندانپزشکی ترمیمی

فوتوگرافی ها وسیله ای برای ثبت و ارزیابی هستند دوربین های داخل دههانی و  ثبت وضعیت زیبایی موجود مانند رنگ، شکل و موقعیت دندان به کار می روند تصاویر    از پیش و فیشورها توانایی ایجاد فرصت دیدن تغییراتی را فراهم می کند که به روش دیگری نمی توان برای ارزیابی مجدد در آینده ثبت کرد .فوتو گرافی از تهیه حفرات مربوط به پوسیدگی های عمیق سندی برای کمک به تشخیص وضعیت دندان در آینده می باشد بدون ثبت فوتوگرافی های مربوط حفره این اطلاعات به محض جاگذاری ترمیم دیگر در دسترس نخواهد بود.

معاینه،ریسک پروفایل،تشخیص و پروگتوز

تغییر و استفاده از یافته های تشخیصی

 مطالعات نتایج تست شخصی را با استاندارد طلایی( وضعیت واقعی) مقاله می کنند تا مشخص شود که نسبت تا چه حد وسعيت درست یا واقعی را نشان می دهد. نتایج تست تشخیصی مثبت یا منفی است که در یک ردیف جدول نشان داده می شود و نتایج استاندار طلایی یا حقیقت در ستون ها نمایش داده می شود.

Aتست مثبت یا بیماری را نشان داده و حقيقتا هم مثبت هستند.یعنی با استاندارد طلایی تایید می شود، به این موارد مثبت حقیقی میگویند.

B تست تشخیصی مثبت را نشان می دهد اما وضعیت واقعی منفی است، بنابرین سلول مثبت كاذب را خاطر نشان می کند.

Cتست تشخیصی بیمار نبودن را بیان می کند اما در واقع بر اساس استاندارد طلایی بیمار هستند. یافته های این سلول منفی کاذب نامیده می شوند.

D شامل موارد منفی حقیفی است یعنی تست تشخصی دقیقا بیمار نبودن را نشان می دهد و این منفی بودن حقیقت با استاندارد طلایی تایید می شود.

 یک تست تشخیصی کامل، تمام مواردرا در سلول A با ] بدون وجود مثبت کاذب  (سلول B )نشان می دهد حساسیت با جمع موارد مثبت حقیقی تفسیم می شوند.

وقتی بیمار، در ریسک بالای پوسیدگی های ریشه است، باید پروتکل پیشگیری تهاجمی برای او در نظر گرفت. این پروتکل بر اساس ۴ استراتژی اولیه است:

۱-تلاش برای بهبود میزان جریان بزاق و افزایش قابلیت بافرینگ آن (اولین می ۲- تلاش برای کاهش تعداد باکتری های پوسیدگی را استرپتوکوک موتانس ۳ -کاهش کمیت و تعداد دفعات مصرف کربوهیدرات ها ۴- تلاش برای رمبترالیزاسیون ضایعات بدن تشکیل حفره و پیشگیری از ایجاد ضایعات جدید است. بعلاوه، به دنبال این پروکتل ۲ ملاحظه اضافی هم مهم است :توصیه به استفاده از مسواک های برقی تا بیماران حساس به پوسیدگی های ریشه بهداشت دهانی را خیلی دقیق اجرا کنند. با این وجود بسیاری از این بیماران، نقایص فیزیکی و بینایی دارند که تمیز کردن مناسب دهان را برای آنها سخت می کند برای این بیماران مسواک برقی ممکن است سودمند باشد .

اگر بیمار بتواند از وسایل شستشوی آبی قیمت عصب کشی دندان استفاده کند. کاربرد روزانه این وسیله، سودمند خواهد بود. اگرچه این وسیله پلاک را بر نمی دارد ولی نشان داده شده که کاربرد روزانه آن تغییراتی را در ترکیب بلای ایجاد می کند که مفيد است.

 ۲- ترمیم تمام ضایعات پوسیدگی ریشه با مواد آزاد کننده فلوراید: تمام ترمیم های IX و تمام پوسیدگی های ریشه باید برداشته شود. مواد رزین مدیفاید گلاس آینومر برای ترمیم دائمی ترجیح داده می شود، زیرا بطور مؤثری هم به مینا و هم به عاج بلند می شوند و به عنوان منبع ذخیره فلوراید عمل می کنند که می تواند دوباره به حفره دهان شود.

این مواد به عنوان مواد ضد پوسیدگی، فقط وقتی مؤثرند که بیماران حداقل ۳ بار در روز از طریق مسواک زدن با خمیردندان های حاوی فلوراید یا از طریق کاربرد سایر محصولات حاوی فلوراید، آنها را  کنند. آموزش بیماران در مورد ضرورت ۳ بار اکسپوژر فلوراید در روز و  مواد آزاد کننده فلوراید، می تواند به ایجاد انگیزه در آن ها برای بهبود سطح همکاری کمک کند.

ایمن سازی دندان

کاربرد موضعی فلوراید باید به صورت دوره ای برای کودکان و بالغین با ریسک بالای ایجاد پوسیدگی انجام شود. این دوره در هر فردی تغییر میکند دندان ها باید قبل از کاربرد فلوراید موضعی از پلا ک پاکیزه شوند. برای این منظور نخ کشیدن و مسوا ک زدن پیشنهاد می شود . کارد پودر پامیس روی دندان ها (پروفیلاکسی حرفه ای) می تواند مقدار زیاد ی لایه های سطحی غنی از فلورا ید را در مینا برداشته و اثر معکو س ایجاد کند .

سیلانت ها برای پیشگیری از پوسیدگی دندان ها و بیماران " محدودیت هایی برای توقف و کنترل ضایعات پوسیدگی اولیه ماه نداشتن سلامت روی پوسیدگی فعال، هم توانی وجود ندارد و کارمه سلاست ها روی پوسیدگی های فعال قابل دفاع نمی باشد زیادی دارد .

انتخاب دیگری استانوس فلوراید (قیمت عصب کشی دندان) است که طعم فلزی و بسیار قند و ناخوشایندی دارد که ممکن است مخاط ر ا بسوزاند و (قیمت عصب کشی دندان)کوتاهی دارد. با وجود اینکه یون فلع موجود در استانوس فلوراید ممکن است مسئول تغییر رنگ دندان ها باشد ولی این ماده می تواند برای تولد پوسیدگی  های ر یشه سودمند واقع شود .

وارنیش ها ی فلوراید  به شکل تخصصی اعمال شد ه و احتما ل سودمند ترین و اقتصاد ی ترین روش زدن فلوراید به  دندان ها محسوب می شوند .

وارنیش فلوراید  مقادیر بزرگی از فلورا ید را روی سطح مینا بخصو ص روی سطح دمیترالیزه آن رسوب می دهد.کلسیم فلوراید  روی سطح رسوب کرده و اغلب فلورواپانیت شکل می گیرد .غلظت با لای فلوراید  سطحی نیز ممکن است به عنوان منبع ذخیره ای برای فلوراید  عمل کند که رمیترالیزاسیون را ارتقاء میبخشد. وارنیش ها ی فلوراید  از سایر موا د فلوراید دار موضعی دیگر به  دلیل، ایمنی ، سهولت کاربرد و غلظت با لا ی فلوراید  در سطح مینا ارجح است .

انجمن دندانپزشکی امریکا (قیمت عصب کشی دندان) اخیرا کاربرد وارنیش ها ی حاوی فلوراید  را به عنوان عوامل پیشگیری  کننده پوسیدگی تایید کرده است. شواهد نشان می دهد که وارنیش های فلوراید با غلظت ۵ سدیم فلوراید مؤثر ترین محصول فلوراید موضعی است .

برای بیماران با ریسک بالای پوسیدگی، وارنیش فلوراید باید هر ۶ ما ه یکبار استفاده شود. وارنیش فلوراید بر ای بیماران با ریسک پایین پوسیدگی  نیاز نیست.

حین کاربرد وارنیش فلوراید دندان پزشک بزاق را از روی دندان ها پا ک می کند و لایه نازکی وارنیش فلوراید را مستقیما روی دندان ها قرار می دهد چون فلوراید در تماس با رطوبت سفت می شود، ایزولسیون کامل محیط نیاز نیست. قبل از عمل فقط مسوا ک زدن ضروری است و پروفیلاکسی نیازی نمی باشد. عیب اصلی وار نیش فلورا ید تغییر رنگ موقت دندانی است که ممکن است اتفاق بیفتد. بیماران باید به مد ت چندین ساعت از خوردن منع شوند و تا صبح روز بعد از کاربرد وارنیش هم مسواک نزند .

خمیر دندان های حاوی فلوراید

استفاده از خمیر دندان حاوی فلوراید OTC )بدون نسخ ه و سه با ر در دور برا ی تما م بیماران پیشنهاد می شود. این خمیر دندان ها عموما حا وی ۲۳۲ سدیم فلوراید (قیمت عصب کشی دندان)هستند برا ی بیماران ۴ ساله با بزر گ تر با خطر متوسط و با لای پوسیدگی، تجویز خمیر دندان حاوی غلظت های بالاتر فلوراید  توصیه می شود این محصولت حاوی (قیمت عصب کشی دندان)سدیم و می تواند بطور بی خطری تا ۳ بار در روز در این گروه سنی استفاده شود .

ایمن سازی

ایمنی و کارایی این واکسن ها در انسان ها نشان داده نشده است نگرانی هایی که ممکن است کاربرد وسیع این واکسن را تحت تا ثیر قرار دهد :

اول از همه عوارض جانبی احتمالی واکسن است نگرا نی هایی در مورد احتما ل واكنشي مقاطع با بافتهای قلبي انسان وجود دارد. دوم اینکه هزینه آن با ید با روش زدن فلوراید به منابع آب عمومی مقایسه شود زیرا این روش بسیار ارزان است و از قدیم در کاهش پوسیدگی  ها مؤثر بوده است . واکسیناسیون ممکن است مؤثرتر از درمان فلوراید که ایمنی آن هم به اثبا ت رسیده است نباشد البته ممکن است در کشورهای در حال توسعه که اضافه کردن فلوراید به  آب عمومی غیر عملی است کاربرد واکسن پوسیدگی  عملی باشد و سوم اینکه محدودیتهایی که موسسه های اداره کننده دولتی ایجا د کردند ممکن است کاربرد وسیع نوعی واکسن ضد پوسیدگی را تحت تاثیر قرار دهد.

عملکرد بزاقی

بزا ق اولین خط دفاعی طبیعی در مقابل پوسیدگی ها ی دندانی است براق ازطریق رقیق کردن اسید تولد شده در بیوفیلم پلاک، شستن اسید از محل انعام بافرکردن اسید (پیکربنات و فسفات) کمک به رمیترالزاسیون کلسیم ، فسفا ت و تشکیل بلیكل عمل می کند . افزایش سن در حالت نرمال باعث کاهش جریان بزاق نمی شود، ولی بسیاری از بیماران مسن میزان جریان بزافشان، به دلیل داروهایی که برای شرایط سیستمیک دریافت می کنند ، دستخوش تغییر می شود .

یک استراتژی مهم برا ی پیشگیری  از پوسیدگی در این بیماران، افزایش جریان بزاق و قابلیت بافرینگ آن است. بر ای این بیماران، جمع آوری داده ه ای میزان پایه جریان بزا ق، حیاتی است برای این کار کیتهای تجاری د ر دسترس است .

آب کیت ها، میزان جریان برای تحر یکی (قیمت عصب کشی دندان) بزاق و ظرفیت بافرینگ آن را است تعییین می کند اگر نمونه ها ی برا ق برا ی تست میکروبیولوژی فرستاد ه شوند ، تعداد استرپتوکو ک موتانس و لکتوبا سیل می تواند تعیین شود .

حین تلا ش برای بهبو د میزان جر یان بزا ق ممکن است مشورت با پزشک بیمار نیاز باشد ممکن است داروهایی که باعث خشکی دهان کمتری میشوند. تجو یز یا دوز داروها کمتر شود تغییر زمان مصرف دارو نیز ممکن است سودمند باشد تجویز محرک های جر یان بزاقی مثل پیلوکارپینیا  سویملین میتوان در بیماران با گزروستومای حاصل از داروها که عملکرد غدد بزاقی نرما لی دارند بسیار مفید باشد .

استراتژی ها ی دیگر برا ی بهبود جریان بزاق شامل : جویدن آبنبات ها ی بدون قید یا نعنایی چندین بار در دور با استفاد ه از آدامس زایلتول است

عوامل ضد میکروبی

قبل از شروع روش هایی برا ی کاهش تعداد باکتری های پوسیدگی زا در حفره دهانه باید تست باکتریال برای تعیین متغیرها ی میکروبیولوژیک انجام شود. نمونه های بزا ق می توانند برا ی سطوح لكتوباسیل و استریتوکوک موتانس آزمایش شوند ، به  ن ظر می رسد این وسایل با سطو ح استریتوکوک

موتانس ار با ط متوسطی داشته باشند .

دو استراتژی متفاوت بر ای کاهش تعدا د باکتر ی ها پیشنهاد می شود .

• روش سنتی ، استفاده ا ز دهان شویه یا وارنیش کلرهگزیدین، با هردو همرا ه با تجویز خمیردندان فلوراید دار است .

حین استفاد ه از این روش، کاربرد خمیردندان بدون سدیم لوریل سولفا ت (قیمت عصب کشی دندان) عامل کف کردن در خمیردندان است عادلانه است. اگرچه اطلاعا ت دو پهلو است ولی شواهد نشان می دهند که توانایی کلرهگزیدین را د ر کاهش تشکیل پلا ک کاهش می دهد .

• روش دیگر استفاده ۳ بار در روز دهان شویه حاوی سدیم هیپوکلریت و زای لیتول است. نشان داده شده که هر د و روش اساسا تعداد باکتر ی ها را کاهش می دهند ولی برتر ی هیچ یک از این دو روش نشان داده نشده است .

عوامل آنتی میکروبیا ل از آنتی بیو تیک ها نیز بر ای پیشگیر ی از پوسیدگی استفاده می شود ونکومایسین طیف فعا لیت باریک و کوتاهی د ر دهان دارد عارضه جانبی م ی تواند عوامل گرم منفی غیر بیماری زا را زیا د کند. کانامای سین دارای طیف فعالیت وسیع و کوتاهی در دهان می باشد عارضه جانبی می تواند فعالیت پوسیدگی را زیا د کند  الثیتوبولین طیف فعالیت آن منحصر به استرپتوکوک ها بوده و پایداری ان در دهان طولانی می باشد .

از جمله موا د آنتی باکتریال د یگر گروه ( پر کردن دندان )ها می ش د که شامل آلك سیدین و کلرهگزیدین است طیف اثر هر دوی آن ها و سیع و پایدار ی آنها در محیط دهان طولانی می باشد . گروه دیگری از عوامل ضد میکروبی، گروه هالوژن هاست که شامل ید و فلوراید  میباشد گروه پد باکتریوسید بوده ، طیف فعا لیت وسیع ی داشته و پا یداری کوتاه مدت ی در نهان دارند و عارضه جانبی آن ها مرده فلزی می باشد فلوراید  نیز طیف فعالیت وسیعی داشته و پایداری آن د ر دهان طولانی است فلوراید در غلظت (قیمت عصب کشی دندان)- ا باعث کاهش تو لید اسید ، در غلظت(قیمت عصب کشی دندان ) ۲۵۰ باکترواستا نیک و در غلظت (قیمت عصب کشی دندان) ۱۰۰۰ باکتریوسید می باشد .

طیف تمام عوامل آنتی باکتریال و سیع است به  جز ونکوم ا یسین که باری ک بوده و اک تینوبو لین که خا ص استرپتوکوک است .

دوام و ماندگاری ونکومایسین، کاناما یسین و ید کوتاه مد ت بوده و سایر عوامل انتي باکتریال دوام طولانی مدت دارند .

کلرهگزیدین به  صورت دهان شوید ۰ / ۱۲ برا ی بیماران با ریسک با لا و به  مدت کوتاهی تجویزمیشود این ماد ه به صورت وارنش نیز مورد استفاده قرار گرفته و بهترین و موثر ترین نوع

وارنیش گونه ای بوده که توسط دندان پزشک بر دندان ها اعمال شد ه است .

وارنیش کلرهگزیدین ومیترالیزا سیون را تقویت می کند و حضور استریتوکو ک موتانس را کاهش میدهد. اعمیلسون نتیجه گرفت که وارنیش ها ی کلرهگریتین در تعداد استریتوکوکمسوتاس، کاهش مؤثری ایجاد می کند با اینکه شواهد اخیر بطور قطعی به  نفع کلرهگزیدین این ماده توسط دندانپزشک در قابل اعمال است که هفته ای یکبار و بر ای چندین هفته انجام می گیرد. برا ی تعیین میزان تاثیر آن، شمارش میکروبی انجا م میشود .

در صورتی که از کلرهگزیدین برای حدود ۲ هفته استفاده شود. استریتوکو ک های موتان برای مدت

۳۶ - ۱۲ هفته به حد کمتر از دارای فعالیت پوسیدگی  می رسند .

زایلیتولیک نوع قند پنج كربنه طبیعی است که با چندین می پوسیدگی  ها می شود. زایلیتول مانع چسبیدن مولکول ساکارز به  استریتوکوک موتانس می شود و استریتوکو ک موتانس نمی تواند زایلیتول را تخمیر و متایولیزه کند در نتیجه هیچ اسیدی تشکیل نمی شود. زایلیتول از طریق تغییر مسیرهای متابولیک استریتوکوک های موتانس را کاهش می دهد .

زایلیتول ممکن است رمیترالیزاسیون را تقویت کند و بر توقف پوسیدگی  عاجی و کمک کند . پیشنهاد شده قطعه ای از ادامس زابیتول بعد خوردن یا آشامیدن به مدت ۵ تا ۲۰ دقیقه جویده شود .جویدن هرگونه آدامس بدون قند بعد از مدل کاهش می دهد زیرا جویدن جریان بزاق ر ا تحریک می کند  که اییباقریگانای بعد از غذا اسیدزایی پلاک را کاهش می دهد، زیرا جویدن جریان بزاق را تحریک می کند که این بافرینگ افت بعد از خوردن اتفا ق می افتد ر ا بهبو د می بخشد .

نشان داده شده که آدام سزایلیتول در کاهش میزان پو سیدگی مؤثر است در این آدامس ها وابسته به دوز(قیمت عصب کشی دندان) است ؛ بنابراین باید دقت شود محصولت با دوز کافی توصیه شود .

پروتکل های رایج، جویدن ۲ قطع ه آدامس حاوی ۱ گرم زایلیتول ر ا ۳ ت ا ۶ بار در روز تر جیحا بعد از غذا و میان وعده پیشنها د می کنند .

ترکیبات کلسیم و فسفات

گروه نسبتا جدیدی از محصولت با نا م آمورفوس کلسیم فسفات (قیمت عصب کشی دندان) به  صورت تجاری در دسترس اند و پتانسیم رمیترالیزاسیون ساختار دندانی را دارند ACT ترکیب فعال ومحلول کلسیم فسفات است که یون های کلسیم و فسفا ت را برای تبدیل به  اپاتیت می کند  و وقتی در تماس قرار بگیرد، مینا را رمینرالیزه می کند  شکل گیری (قیمت عصب کشی دندان) روی مینا ی دندان و در داخل توبول های عاج ی یک منبع ذخیره برای یون های کلسیم و فسفات د ر بزاق ایجا د می کند کاز یین فستوییتید یک پروتئین مشتق شیر است . که به بیوفیلم دندان متصل می شو د و برای تبیت (قیمت عصب کشی دندان) استفاده می شود .

اخیرا محصولات رمیترالیزاسیونی معرفی شد ه است که از به عنوان حامل برا ی رساندن و حفظ حالت فوق اشبا ع (قیمت عصب کشی دندان) روی سطح دندان با نزدیک آن استفاده می کنند. بعضی از این محصولت حاوی سایر عوامل پیشگیری کننده پوسیدگی، متل فلوراید  و زایلیتول هستند .

آدامس، سقز و محلول ها ی با مصرف موضعی حاوی نیز گزارش شده که دندانها را رمیترا لیزه می کند شواهد نشان می دهد که کمپلکس های (قیمت عصب کشی دندان ) وقتی بطور منظم استفاده شوند ، در زمینه رمیرالیزاسیون ما مؤثرند .

مدار ک و شواهد بر ای (قیمت عصب کشی دندان) به  اندازه زایلیتول قوی است و لی از سایت کلینیکی وسیعی در حا ل انجام است و مدار ک در دسترس در حم ا یت از آن می باشد .

پروبیوتیک ها یک روش جدی د برا ی کاهش پوسیدگی های دندانی ، پروبیوتیک ها هستند راهکار اصلی آمیختن حفره دهان با باکتری های ی است که با باکتری های پو سیدگی زا رقابت می کنند و در نهایت جایگزین آنها می شوند ، تصور می شود برای این که میکروارگانیسم ها پروبیوتی ک غلبه کنند. ابتدا باید پاتوژنهای موجود حذ ف شوند .

سیلانت ها: با وجود این که درمان ها ی فلوراید  مؤثرتر ین روش های جلوگیری از پوسیدگی های سطوح صاف هستند ، ولی در پیشگیر ی از پو سیدگی ها ی پایت و فیشور ها تاثیر کمتری دارند .

سیلانت ها برای پیش گیری از پوسیدگی  دندان ها و بیماران حساس و بامحدو دیت هایی برا ی توقف و کنترل ضایعات پو سیدگی اولیه مناسبند. در مورد گذ اشتن سیلانت روی پو سیدگی فعال ، هیچ توافقی وجود ندارد و کاربرد عمومی سیلانت ها روی پو سیدگی های فعال قابل دفاع نمی باشد .

استراتیژی د یگر کاربرد سیلانت های رزینی با ویسکوزینه بسیار که برای نفوذ به مایعات پو سیدگی روی سطوح صاف است. مطالعات(قیمت عصب کشی دندان) توانایی سلامت رزینی را که نا میده میشود، در پیشگیری  از دمیترالیزاسیون بعد ی تحت شر ایط پوسیدگی را نشان داده اند .

این تکنیک ظاهرا می توا نید در سطو ح آزا د (مثل فاسیال و لینگوال) همانند سطوح اینتر پروگزیمال استفاده شود. ولی مشابه تکنیک سیلانت اگلوزال بسیار عالی به  تکنیک است. بعلاوه هیچ داده کلین یکی در مورد کار ایی این تکنیک هنوز در دسترس نیست .

ترمیم ها

تغییر رنگ مینا د ر مجاورت ترمیم نشان دهنده ی پوسید گی های ثانویه است. این حالت به صورت ناحیه شیری ونگ و در محدودی در مجاورت لبه های ترمیم ظاهر می شود گذاشتن ترمیم ، فقط از جنبه برداشت تعداد زیاد ی از ارگانیسم ها پوسیدگی زا و برخی نواحی پناهگاه آن ها ، پیشگیری کننده است . اگر بیمار در معر ض خطر بالی ایجاد پوسیدگی است درمان باید شامل اعمال ترمیمی و معیارهای پیشگیرانه باشد تخریب ناشی از پوسیدگی ها را می توان ترمیم کرد و خطر قرار گیر ی بیمار در معرض حملات دیگر پوسیدگی  را کاهش داد .

کنترل پوسیدگی

اصطلاح کنترل پوسیدگی  به  درمانی ترمیمی اطلا ق می شود که در استان های متعدد با پوسیدگیها ی حادتر دید می شوند سریعا از طریق:

• برداشت ساختمان ها ی دندان های عفونی
• درمان دارویی پالپ اگر ضروری باشند
• ترمی م ضایعات با ماده موقتی ، مداوا میشود

پوسیدگی دندان ها

ارزیابی ریسک و کنترل پوسیدگی  ها

ریسک فاکتور( پر کردن دندان ) به عنوان فاکتور های محیطی ، رفتاری با بیولوژیکی تعریف می شود که به طور مستقیم امکان ایجاد بیماری را کاهش می دهد.

ریسک فاکتور ها بخشی از زنجیره ایجاد کننده ی بیماری هستند، به عبارت دیگر ،آن ها میزان در معرض زنجیره ی ایجاد کننده ی بیماری قرار می دهند ولی وقتی بیماری اتفاق می افتد برداشت ریسک فاکتور ها باعث توقف بیماری نشود، بنابراین مطالعات طولی برای نشان دادن ریسک فاکتور ها ضروری است .

به علائم موجود در روند بیماری با علائمی که در روند بیماری اتفاق می افتد،اشاره می کند. ولی بخشی از زنجیره ی ایجاد کننده بیماری نیست برای مثال ضایعات پوسیدگی  های موجود می توانند ( پر کردن دندان ) باشند .

ارزیابی خطر پوسیدگی  ها علم دقیق نیست زیرا پوسیدگی  یک بیماری مولتی فاکتوریال است و هیچ ریسک فاکتور منفردی پوسیدگی  های آینده را به درستی پیش بینی نمی کند. اگرچه ارزیابی خطر پوسیدگی  برای فهمیدن اینکه چه مداخلهای برای کاهش خطر و فعالیت پوسیدگی  مورد نیاز است، ضروری است .

ارزیابی خطر پوسیدگی  ها در دو گروه بررسی می شود . ۱ بزرگسالان و نوجوانان بزرگ تر از ۶ سال ۲ -کودکان کوچک تر از ۶ سال بعضی از ریسک فاکتور ها و فاکتور های محافظتی نی توانند توسط بیمار یا کلینیسین تنظیم شوند یا تغییر داده شوند.مثل ساکارز دریافتی و اکسپوژر به فلوراید،سایر ریسک فاکتور ها مثل گزوستومیا در نتیجه دارودرمانی قابل تغییر نیستند. درک و کنترل ریسک فاکتور هاو فاکتورهای محافظتی می تواند در پیشگیری از ضایعات پوسیدگی  جدید و توقف پیشرفت ضایعات پوسیدگی  موجود بسیار مهم باشد .

واژه های ارزیابی خطر پوسیدگی  ( پر کردن دندان )و غیره هستند.این واژه ها به طور تیپیک بر پایه ی قضاوت فردی و با قوانین به کار رفته بر پایه ی تجربیات کلینیک قبلی می باشد .

قویترین پیشگویی کننده برای خطر پوسیدگی  برای بیماران گروه( پر کردن دندان )تعداد ضایعات پوسیدگی  جدید در ۲ تا ۳ سال اخیر همراه با تاریخچه ی پوسیدگی  در طول زندگی بیمار است .

ارزیابی ریسک برای ایجاد طرح کنترل پوسیدگی  ها مبتنی بر شواهد به طور فردی استفاده می شود که شامل تمام جنبه های درمان های غیر جراحی و مداخلات جراحی دندانی است.هم ارزیابی خطر و هم مداخلات بیمارمحور هر دو بر پایه ی نظر و عقیده تعادل پوسیدگی  است .

در آمریکا یکی از سیستم هایی که اغلب استفاده می شو د ( پر کردن دندان )است.(کنترل پوسیدگی  ها با استفاده از ارزیابی خطر)

ارزیابی ریسک پوسیدگی  ها

بخشی از ارزیابی خطر پوسیدگی  ،فاکتور های مسبب را مشخص می کندکه ریسک فاکتورها نامیده میشود. ولی نتیجه ی پوسیدگی  ها پیشگویی نمی کند. ریسک فاکتور ها می توانند در بیمار وجود داشته باشند بدون اینکه بیمار در همان زمان بروز کند .

قسمت پیشگویی کننده ی ارزیابی خطر به تخمین میزان پیشرفت پوسیدگی  ها در آینده توجه می کند. ریسک فاکتور ها قبل از بروز بیماری حضور دارد، در حالی که( پر کردن دندان )ها علامت های موجود در پروسه ی بیماری هستند. آن ها نمونه هایی از اتفاقاتی هستند که وضعیت کنونی وضعیت دهان بیمار رخ می دهند نه این که بیماری چگونه اتفاق می افتد .

( پر کردن دندان )ها مشاهدات کلینیکی و ابزارهای تشخیصی هستند که برا ی تعیین وضعیت سطح خطر، استفاده می شوند ؛ مثال ها شامل تشکیل حفره اشکار در پیت و فیشورها یا در سطوح پروگزیمال دندان ها (پر کردن دندان) ها ی فعال یا ضایعات حفره دار شده روی سطوح صاف آزاد و همچنین هرگونه رستوریشتی در ۳ سال گذشته می باشد. شناخت فاکتورهای خاصی مربوط به تاریخچه بیمار در ارزیابی خطر پوسیدگی کلیدی است چنین فاکتورهایی که در خطر پوسیدگی نقش دارند.

شامل سن، جنس، اکسیوژر به فلوراید مراقبت در منزل، عادات مصرف سیگار، الکل ، داروها، عادات تغذیهای وضعیت اقتصادی و فرهنگی و سلامت افزایش مصرف سیگار و الکل، مصرف داروها و دریافت ساکارز باعث افز ایش خطر ایجا د پوسیدگی میشود. کودکان و بزرگسالان مسن تر ریسک بیشتری دارند.کاهش اکسیوژر به فلوراید ، وضعیت اقتصادی و فرهنگی پایین و سلامت عمومی ضعیف نیز خطر ایجاد پوسیدگی  را بیشتر می کند. مدارک قوی پیشنهاد میکند که تجربه پوسیدگی  قبلی ، بهترین پیش گویی کننده فعالیت پوسیدگی  در آینده است .

وضعیت اجتماعی ، اقتصادی و فرهنگی

وضعیت اجتماعی و اقتصادی بطور مستقیم روند بیمار ی را درگیر نمی کند ولی مهم است زیرا روی تظاهر و کنترل بیماری پوسیدگی تاثیر می گذارد وضعیت اجتماعی اقتصادی و فرهنگی بیمار روی همکاری و تغییرات رفتاری که می توان د خطرات پوسیدگی  را در بیمار کاهش دهد، مؤثر است. این ها در سطح جامعه قابل پیش بینی است ولی عموما در سطح فردی دقیق نیست.

ارزیابی تغذیه ا ی

استفاد ه مکرر از آب نبات ها و سقز د ر طول روز یا شب رنگ پوسیدگی را افزایش می دهد نوشیدنی های اسیدی شامل: نوشیدنی های ورزشی ( پر کردن دندان )آبمیوه ها و نوشابه ها که ازطریق فراهم کردن انرژی برای باکتری های اسیدوژنیک و اسیدوریک و نیز از طریق تاثیر رویph بیوفیل م برای حمایت از باکتری پوسیدگی  زا باعث افزایش ریسک پوسیدگی  می شوند، تناوب مصرف اسنک ها و نوشیدنی ها همگی باعث افزایش ریسک فاکتورهای بیولوژیک پوسیدگی از طریق تغییر بیوفیلم و ایجاد محیط ی با pH پایین تر می شوند .

ارزیابی بزاق: سرعت جریان بزاق ، قابلیت باقرسازی و pH همگی می توانند با تست ها ی مختلف انداز ه گیری شوند. این تست ه ا ارزش ( پرکردن دندان ) با لایی ندارند. بیماران با جریان بزاق خوب و قابلیت بافر سازی کافی هم می توانند پوسیدگی  داشته باشند.در موارد خشکی دهان با گزوستومیا،

ارزیابی بزاق یک ریسک فاکتور پیشگویی کننده برا ی پوسیدگی  ها ی ریشه در بیماران مسن تر دارای تحلیل الله و بر ای افزایش کلی پوسیدگی  در سایر جمعیت هاست .بزاق اثرات زیادی در پیشگیری از پوسیدگی ها دارد که شامل مهار باکتری ها رقیق کردن و حذف باکتری ها و سوی ستراهای آن ها، بافر کردن اسید باکتر ی ها و ایجاد یک محیط جبرانی (پوسیدگی  دندان) با مواد معدنی کلسیم و فسفات ضروری بعد از دمیترالیزاسیون ا یجاد شده توسط باکتر یهاست .

این بیماران حساسیت بیشتری به تغییرات تغذیه ای همرا ه با غذاهای با pH پایین تر و غذاها و نوشیدنی های حاوی کربوهیدرات های قابل تخمیر دارند ، زیرا فاکتورهای محافظتی بزاق در بیماران دارای گزوستومی ا کاهش پید ا می کند .

ارزیابی کلینکی دندان (معا ینه دندان ها )

معاینه دندانی،  ( پر کردن دندان )را بیشتر از ریسک فاکتورها تعیین می کند این هم مهم است چون بسیاری از ها بطور مستقیم وابسته به فعا لیت پوسیدگی فعلی هستند ( پرکردن دندان )و فعالیت پوسیدگی ، نو ع مداخله ای که کلینیسن باید انجام دهد را تعیین می کنند .ضایعات پوسیدگی  با تشکیل حفره آشکار ( پرکردن دندان) روی دندان ها ر یسک پو سیدگی هستند پلاک و بیوفیلم می تواند به عنوان ریسک فاکتور برای ایجاد پوسیدگی در نظر گرفته شو د .

سایر بافته ها ی حاصل از معاینه که در افزایش ریسک پوسیدگی  موثرند شامل: سطو ح ریشه ا ی اکسیوز، پیت و گروه های عمیق ، پروتزهای ثابت و متحر ک و اپلایتس ها ی ارتودنسی رستوریشن های موجود با کیفیت  پایین با کانتاکت باز مارژین ها ی باز یا اورهنگ هامی باشند .

ارزیابی بیوفیلم باکت ریال

استفاد ه از تستها ی تک میلی برا ی ارزیاب ی اجزا ء باکتریال بیوفیلم می تواند در تعیین سطح خطر بیمار کمک کننده باشد . با این حال، شواهد مبنی بر اینکه این تنها پوسیدگی های آ ینده ر ا پیش بینی کنند ، ضعیف است و احتمال توسط معاینه کننده هم وجو د دارد به عنوان مثال نشان داده شده که حضور استرپتوکو ک موتانس با لاکتوباسیل در بزاق با پلا ک به عنوان تنها پیشگویی کننده برای پوسیدگی ها در دندان های شیری حساسیت پایین ولی ویژگی بالایی دارد .

روش دیگر برا ی نت باکتریال، فعالیت ATP بیوف یلم باکتریال است. اگرچه این تنهای باکتریال می تواند برای ارتباط با بیمار  مفید باشد  و می توانند نو ع باکتری موجود در بیوفیلم محیط حاضر را تعیین کننده ولی این تست ها نیاز به مطالعات بیشتری دارند .

ملاحظات خطر بر ای کودکان زیر 6 سال علاوه بر تمام ریسک فاکتورهای با لا برا ی بزرگسالان و نوجوانان ، ریسک فاکتورها و ( پر کردن دندان )  های وابسته بهم  هم باید در کودکان دار ۶ سال در نظر گرفته شوند که شامل وجو د پوسیدگی  فعال در دندان های شیری در کودکان تحت مراقبت در سا ل گذشته ، شیر خوردن پس از یک سالگی، مصرف شیشه شیر یا در زمان خواب با موادی غیر از آب، عدم نظارت در مسواک زدن و هیپوپلازی مینایی شدید .

جدول ارزیابی ریسک پوسیدگی در افراد با لای ۶ سا ل در ۳ زیر گروه مورد بررسی قرار می گیرد :

در این فرم ۳ امتیاز 1 . ۱۰ . - وجود دارد که به ترتیب به معنی (پوسیدگی  دندان) ریسک می باشند .

• اکسپوژر به فلوراید: با عدم استفاده از فلوراید دارا ی ریسک متوسط و با استفاده در یک کم فرار می گیرد
• غذ ا یا نوشیدنی های قندی: با استفاد ه از غذاها و نوشیدنی های حا وی قند با شکر در وعده های غذای ی به طور خاص در گروه ریسک کم و با استفاده ی مکرر بین وعده ها ی غذایی در گروه ریسک بالای پوسیدگی  قرا ر می گیرد .
• سابقه پوسیدگی مادر با پرستار با خواهر و برادر و بر ای سنین 6 تا ۱۴ سال: بر صورت عدم بروز پوسیدگی  در ۲۴ ما ه اخیر در گروه با ریسک کم پوسیدگی بروز پوسیدگی  در ۷ تا ۲۲ ماه ا خیر در گروه پوسیدگی متوسط و در صورت بروز پوسیدگی  در ۶ ماه اخیر در گروه ریسک با لای پوسیدگی  قرار می گیرد .
• مراجعه منظم به دندانپزشک جهت تثبیت یافته های وی در مطب : با عدم مراجعه به مطب جهت دریافت دستورات بهداشتی دارای ریسک متوسط و با مراجعه در ریسک کم قرار می گیرد .
• نیازمند مراقبت های درمانی ویژه
• کمو رادیو تراپی
• اختلالات تغذیه ای، داروهای کاهنده بزاق
• مصرف دارو الكل 

در صورت نیاز به مراقبت ها ی درمانی ویژه در سنین ۶ تا ۱۴ سال دارا ی ریسک با لای پوسیدگی  در صورت نیاز به مراقبت ها ی درمانی ویژه در سنین بالای ۱۴ سال دارا ی ریسک متوسط پوسیدگی  در صورت نیاز به کمورادیوتراپی بیمار دارای ریسک با لای پوسیدگی و در صورت عدم نیاز دار ای ریسک کم پوسیدگی می باشد با وجود اختلالات تغذیه ا ی بیمار  دارا ی ریسک متوسط و با نبود آن بیمار در ر یسک کم پوسیدگی قرار می گیرد با استفاد ه از داروهای کاهنده بزاق دارای ریسک متوسط  پوسیدگی و در صورت عدم استفاده دار ای ریسک ک م پوسیدگی می باشد. مصرف دارو الكل بیمار در گروه با ریسک متوسط پوسیدگی  و با عدم استفاده در گروه با ریسک کم میباشد .

پوسیدگی حفره دار یا بدون حفر ه (اولیه) با ترمیم و پوسیدگی قابل مشاهد ه با چشم با رادیوگرافی :

از دست رفتن دندان به علت پوسیدگی در ۳۶ ماه گذشته -پلا ک قابل مشاهده - مورفولوژی غیر طبیعی دندان (مانع حفظ بهداشت دهان) -ترمیم ها یا ینترپروگزیمال -سطوح عریان ریشه ترمیم ها ی دار ای اورهنگ و مار چین باز با کانتکت باز همراه با گیر غذایی - دستگاه ارتودنسی با وسایل دیگر-گزوستومی ا -پوسیدگی  حفره دار یا بدون حفره (اولیه) یا ترمیم و پوسیدگی قابل مشاهده با چشم با را دیوگرافی عدم وجود پوسیدگی  با پرگردگی در ۲۶ ماه اخیر ، در گروه با ریسک کم ہو سیدگی قرار می گیرد .

وجود ۱ یا ۲ پوسیدگی پرکردنی در ۳۶ ما ه ا خیر و در گروه با ریسک متوسط پوسیدگی قرار می گیرد . وجو د ۲ پوسیدگی پر کردنی و بیشتر در ۳۶ ماهه ا خیر ، در گروه با ریسک زیاد پوسیدگی قرار می گیرد از دست رفتن دندان به علت پوسیدگی در ۳۶ ماه گذشته با مشت بودن جوان ، بیمار در گروه ریسک بالا و در غیر اینصورت در ریسک پایین قرارمی گیرد .

گزوستومیا با خشکی شدید دهان بیمار را در گروه ریسک بالا و در غیر اینصورت در ریسک پایین قرار می دهد - وجود پلا ک قابل مشاهده - مورفولوژی غیر طبیعی دندان که مانع حفظ بهداشت دهان شود - پک ترمیم اینتر پروگزیمال یا بیشتر - سطوح عریان ریشه- ترمیم های دارا ی اورهنگ و یا مارچین باز( پر کردن دندان )پاگلتکت باز به همرا ه با گیر غذایی - دستگا ه ارتود نسی ثابت یا متحر ک - بیمار را در گروه با ر یسک متوسط پو سیدگی قرار می دهد .

بنابراین به یاد داشته باشیم وجود پلاک قابل مشاهده مورفولوژی غیر طبیعی دندان که مانع حفظ بهداشت دهان شود، یک ترمیم اینتر پروگزیمال یا بیشتر سطوح عریان ریشه ، ترمیم های دارا ی اورهنگ و با مارچین باز ( پر کردن دندان )و یا کانتکت باز همراه با گیرغذایی ، دستگاه ارتودنسی ثابت یا متحر ک مصرف نادرست دارو با الکل، استفاد ه از داروهای کاهنده بزاق و اختلالات تغذیه ای و عدم استفاده از فلوراید و عدم رعایت مراقبت های در منزل بیمار را در گروه با ریسک متوسط پوسیدگی  قرار می دهد .

بروز پوسیدگی در ۴ ماه اخیراستفاده مکرر بین وعده های غذای ی از غذاها و نوشیدنی های حاوی قند با شکر در وعده های غذ ایی - نیاز به مراقبت های درمانی ویژه در سنین ۶ ت ا ۱۴ سال - نیاز به کمورادیوتراپی - وجو د ۳ پو سیدگی / پرکردگی و ب یشتر در ۳۶ ماه ا خیر - از دست رفتن دندان به علت پوسیدگی در ۳۶ ماه گذشته - گزروسنومیا یا خشکی شدید دهان ، بیمار ر ا در گروه با ریسک بالای پوسیدگی قرار می دهد .

جدول تست های ارزیابی پو سیدگی

تست ارزیابی بزاق ارزیابی PH، pH بالای ۶۱۸ فرد با ریسک کم پوسیدگی pH زیر ۸ / ۵ فرد با ریسک بالای پوسیدگی  pH بین ۶ ت ا ۶ / ۶ فرد با ریسک متوسط پوسیدگی  تست ارزیابی پلاک ارزیابی PH : کاملا مانند ارزیابی PH بزاق می باشد  فعا لیت بیو فیل م (پر کردن دندان) اندازه گیری میزان باکتری های بد در پلاک زیر ۱۵۰۰ فرد با ریسک کم پوسیدگی با لا ی ۲۰۰۰ فرد با ریسک با لای پوسیدگی بین ۱۵۰۰ تا ۲۰۰۰ فرد با ریسک متوسط پو سیدگی ارزیابی عادات غذایی توالی مصرف تنقلات فرد با ر یسک کم بوسیدگی بیشتر از ۳ بار فرد با ریسک بالای پوسیدگی  فر د با ریسک متوسط پوسیدگی.

جدول ارزیابی او لیه رنگ پوسیدگی

در ۴ زیرگروه تاریخچه دندانپزشکی، ارزیابی رژیم غذ ایی، گزروستومیا یافته های بالینی بررسی می شود در این تست تصورات کم تر از ۳ . دارا ی ریسک کم پوسیدگی ( پر کردن دندان) . بیشتر از ۴ وکم تر از ۸ . در ریسک پوسیدگی با لای ۹ دارای ریسک با لای ۹دارای ریسک بالای پوسیدگی  هستند .

۱ تار یخچه دندانپرشکی در این گروه در صورتی که در ۳ سال اخیر ضایعه پوسیدگی جدیدی ایجاد شده باشد ، فرد ۸ بوده و در سایر موارد ( پر کردن دندان ) می باشد. در این زمینه عامل نداریم ۳ . ارزیابی رژیم غذایی در این گروه در صورتی که فرد از نوشیدنی ها ی حاوی قند بالا مانند آب میوه های مصنوعی، نوشیدنی ها ی ورزشی و داروهای به شکل شربت استفاده نماید و با مصرف بیش از حد الكل با داروهای (پر کردن دندان ) داشته باشد ، بوده و در سایر موار د می باشد . در این زمینه نیز عامل ( پر کردن دندان ) نداریم گزروستومیا اگر بیمار  دارا ی دهان خشک با بزاق کاهش یافته باشد و یا جریان بزاق با محتوای آن غیر نرمال باشد، فرد را در گروه پوسیدگی  قرا ر داده و اگر به دلیل مصرف دارو با بیمار ی سیستمی که جریان و محتوای بزاق کاهش یافته باشد ، فرد ر ا در گروه پوسیدگی  قرار می دهد.

یافته ها ی بالینی :وجو د حفرات پو سیدگی قابل مشاهده ( پر کردن دندان )وجود ض ایعات پوسیدگی  مینایی در نواحی اینتر پروگزیمال و ضایعات پوسیدگی قابل مشاهده در رادیوگرافی؛ فرد را در گروه پوسیدگی  قرار داده و در سایر موارد فرد محسوب می شود در این ارزیابی از یافته ها ی با لینی ، اگر پلاک یا بیوفیلم قابل مشاهده روی سطح دندان ها وجود داشته باشد و یا (پر کردن دندان) ها ی قابل رویت موجود باشد. فرد محسو ب شده و سایر موارد می باشند اگر در ارزیابی گزروستومیا بیمار امتیاز ۱۰ - ۸ گرفت تست بزاقی پیسلاین الزامی است و اگر در ارزیابی بالینی بیمار امتیاز ۱۰ گرفت تست باکتریال پیس لاین الزامی است . کنترل پوسیدگی و پروتکل ها و استراتژی های پیشگیری اهداف اولیه برنامه پیشگیری از پوسیدگی، کاهش تعداد باکتر ی های پوسیدگی را و ایجاد محیط هدا یت کننده به سمت رمینوال یبراسیون است پیشگیر ی باید با توجه به مقاومت بیمار در برابر عفونت با باکتری ها ی پوسیدگی را آغاز شود اگرچه سلامت عمومی بیمار، تاریخچه اکسپوژر به فلوراید و عملکرد سیستم ایمنی و غدد بزاقی نقش مشخصی در خطر پوسیدگی بیمار دارد ، بیمار ممکن است کنترل کمی روی این فاکتورها داشته باشد بیمار معمولا قادر به کنترل سایر فاکتورها مثل رژیم غذایی، بهداشت دهانی ، استفاده از عوامل آنتی میکروبیال و مراقبت دندانی (که ممکن است شامل استفاده از سیلانت ها و رستورپشن ها باشد) است.

باکتری ها در دهان

زدودن باکتری ها

میزان بزاق ترشحی در طول زمان تغییر میکند . بالغین ۱ تا ۵ / ۱ لیتر بزاق در روز تولید می کنند که تنها مقدار کمی از آن مربوط به زمان خواب است. اثر شویندگی جریان بزاق به خودی خود برای برداشت تقریبا تمامی باکتری هایی که به یکی از سطوح دهانی چسبندگی ندارند، کافی است . این اثر شویندگی، بیشترین تاثیر را حین جویدگی یا تحریک دهانی دارد که هر دو حجم بالایی از بزاق دهان را ایجاد می کنند. حجم هایی بالای بزاق همچنین قادر به رقیق سازی و بافر کردن اسیدهای بیوفیلم است .

فعالیت ضد باکتریایی مستقیم

لیزوزیم، لاکتوپراکسیداز، لاکتوفرین، آگلوتینین، همگی فعالیت ضد باکتری از خود نشان می دهند. این پروتئین های بزاقی، جزسیستم دفاعی نیستند ولی بخشی از تمهیدات دفاعی عمومی غشاهای مخاطی اند که علاوه بر کنترل ایمنولوژیک، صورت میگیرد. این پروتئین های دفاعی متداوما و در سطوحی نسبتا یکنواخت حضور داشته و طیف عمل گسترده ای دارند و ارتباطی با فرایند حافظه ایمتولوژیک ندارند فلوردهانی نرمال ساکن به شکل آشکار نوعی مقاومت در برابر اغلب این فرایندهای ضدباکتریایی حاصل کرده اند .

وجود این که پروتئین های ضد باکتری در بزاق نقش مهمی در حفاظت بافت های نرم حفره دهان در برابر عوامل بیماری زا دارند ولی به دلیل حضور مقادیر مشابه از این پروتئین های ضد باکتری نزد افراد بدون پوسیدگی و افراد داری پوسیدگی های فعال اثر این مواد بر پوسیدگی ها ،کم است. استعداد به پوسیدگی نزد افراد سالم ارتباطی با ترکیب بزاق ندارند، اما میزان بزاق مهم است .

 بافر کنندگی : حجم و قابلیت بافر کنندگی بزاق بر خلاف ترکیب بزاق نقش اساسی در حفاظت از پوسیدگی ها دارد. قابلیت بافری در درجه ی اول با غلظت یون بی کربنات مشخص می شود. مزیت بافرها، کاهش احتمال شکل گیری اسیدها است .

علاوه بر بافرها، بزاق حاوی مولکول هایی است که در افزایش ph پلاک سهیم اس ت. این مواد شامل اوره و سیالین که تتراپپتیدی از لیزین و آرژینین است می باشند.هیدرولیز هریک از این دو ترکیب پایه به تولید آمونیاک منتهی می شود که عامل افزایش ph است .

رمیترالیزاسیون :بزاق مایع بیوفیلم از یون های کلسیم و فسفات فوق اشباع است. بزاق حاوی استاترین است پپتیدی غنی از پروتئین می باشد که یون های کلسیم و فسفات را تثبیت نموده و از رسوب اضافی آن ها روی دندان ها جلوگیری میکند .

تغذیه و پوسیدگی ها: هنگامی ک دریافت کربوهیدارت های قابل تخمیر شدیدا محدود شده باشد یا حذف شده شود رشد بیوفیلم به طور معمول باعث ایجاد پوسیدگی نمی شود .

ساکارز موجود در رژیم غذایی نقش هدایت کننده در ایجاد بیوفیلم پاتوژنیک داشته و ممکن است مهم ترین فاکتور در تخریب محیط زیست سالم و طبیعی در اجتماعات بیوفیلیم باشد. قرارگیری در معرض محیط اسیدی از منابع دیگر) به عنوان مثال میوه های خشک، آب میوه ها یا سایر غذاها و نوشیدنی های اسیدی( نیز می توانند باعث ایجاد پوسیدگی شوند .

تایید و اهمیت رژیم غذایی باید شامل تمام مواد خوراکی که باعث ایجاد محیط اسیدی می شوند گردد نه فقط ساکارز.

خصوصیات کلینیکی ضایعات پوسیدگی

محیط پناهندگی(پرکردن دندان )شدیدا اسیدی و بی هوازی ، آشیان ایده الی ایده الی برای باکتری های پوسیدگی را فراهم می کند .

جایگاه بالینی برای شروع پوسیدگی ها

پست و فیشور ها: تعداد زیادی از کوکسی های گرم مثبت، استریتوکو ک سانگوتیس در پیت و فیشورهای دندان های تازه رویش یافته موجودند. در حالی ک تعداد زیادی استریتوکوک های موتانس معمولا در پیت و فیشورهای پوسیده یافت می شوند .

فیشور بلند و باریک ، از برداشت مناسب بیوفیلم جلوگیری میکنند. برخی پیت و فیشورهای انتهایی کور دارند و برخی دیگر در نزدیکی عاج ختم می شوند و گروهی دیگر تمام ضخامت مینا را طی می کنند .

ضایعات پوسیدگی پیت و فیشورها از حمله به دیواره های ان ها اغاز می شود. پیشرفت انحلال دیواره های ضایعات پیت و فیشورها در اصل مشابه همان چیزی است که در ضایعات سطوح صاف دیده می شود، اما ضایعه هایی که از پیت و فیشور منشا گرفته، در ناحیه DEI ناحیه ی وسیع تری را نسبت به ضایعه ی مشابه ی سطح صاف تحت تاثیر قرار می دهد. در مقطع عرضی ظاهر کلی ضایعه پیت و فیشور به شکل یک Vمعکوس با دهان های باریک تداومی عریض شونده است که با نزدیک شدن به DEI وسعت می یابد .

سطوح صاف مینایی:ضایعات آغاز شده روی سطح مینایی صاف، دارای ناحیه ی ابتدایی وسیع و گسترش مخروطی با نوک تیز به سطح DEI است.مسیر ورود ضایعه موازی محور طولی منشورهای مینایی ناحیه است. مقطع عرصی بخش مینایی ضایعه سطح صاف Vشکل با ناحیه ای عریض در محل شروع و نوک آن به سمت DEI است .

سطوح ریشه: سمان پوشاننده سطح ریشه بی نهایت نازک بوده و مقاومت کمی در برابر حملات پوسیدگی ها ایجاد میکن د. به علاوه PH بحرانی برای عاج بالاتر از مینا بوده. بنابراین دیمینرالیزاسیون احتمالا قبل از این که PH به حد بحرانی مینا برسد شروع می شود. حدود ضایعات پوسیدگی ریشه کمتر قابل تشخیص است و در مقطع عرضی Uشکل هستند .

پیشرفت ضایعات پوسیدگی

زمان لازم برای پیشرفت پوسیدگی های بدون تشکیل حفره به پوسیدگی های کلینیکی (با تشکیل حفره)در سطوح صاف ۱۸ ۶ ماه تخمین زده می شود.حداکثر لنسیدانس ضایعات جدید ۳ سال بعد از رویش دندان ها اتفاق میفتد.ضایعات و فیشور اکلوزال در زمان کمتری نسبت به ضایعات سطح صاف ایجاد می شود .

بهداشت دهانی ضعیف و قرارگیری در معرض دفعات متعدداز غذاهای حاوی ساکارز با غذاهای اسیدی می تواند ضایعات بدون تشکیل حفره (پر کردن دندان) را طی ۳ هفته ایجاد کند.گزروستومیای بعداز تابش (خشکی دهان)به فاصله ی ۳ ماه بعد از شروع پرتودرمانی باعث ایجاد پوسیدگی های بالینی شود. ایجاد پوشیدگی در افراد سالم در مقایسه با افراد بیمار معمولا آهسته تر است . در قسمت بدنه ی ضایعه پوسیدگی مینایی، افزایش خطوط رتزیوس فایل مشاهده است.)پرکردن دندان(بدنه ی ضایعه را احاطه کرده و در خط مقدم مقدم)عمقی ترین(قسمت ضایعه قرار دارد.پس از رمیترالیزاسیون اندازه ی ناحیه گسترش می یابد.با افزایش اندازه ی بدنه ضایعه قطر تخلخل ها نیز افزایش می یابد.کمترین میزان تخلخل و دکلسیفیکاسیون مربوط به ناحیه ی ترانسلوسنت می باشد .

تشخیص ضایعات مینایی

تشخیص(پر کردن دندان) از ضایعات هیپوکلسیفیه رشدی تکاملی مینا

پوسیدگی های بدون تشکیل حفره هنگام مرطوب شدن مینا، کاملا یا تا حدودی ناپدید می شوند.در حالی ک مینای هیپوکلسیفیه با رطوبت و خشکی کمتر تحت تاثیر قرار می گیرد. مینای هیپوکلسیفیه، به استثنا ظاهر نازیبایی آن، یک مشکل بالینی محسوب نمی شود .

وقتی ضایعه پروگزیمال در رادیوگرافی به وضوح قابل مشاهده می باشد.ضایعه قبلا به شکل چشم گیری پیشرفت کرده و تغییرات هیستولوژیک در عاج زیرین رخ داده است ، چه ضایعه حفره دار شده باشد و چه نشده باشد .

به صورت ازمایشی و کلینیکی نشان داده شده که پوسیدگی های بدون تشکیل حفره در مینا می توانند رمیترالیزه شوند. فوق اشباع بودن بزاق از یون های کلسیم و فسفات به عنوان نیرویی جلوبرنده برای فرایند رمیترالیزاسیون عمل میکند. حضور مقا دیر کمی از یون های فلوراید حین فرایند رمیترالیزاسیون به میزان زیادی رسوب کلسیم و فسفات را افزایش داده و باعث می شود مینای زمیترالیزه شده در اثر پذیرش مقادیر بیشتری از ترکیب فلوروآپاتیت که در برابر اسید مقاوم تر است، نسبت به حملات پوسیدگی بعدی ایمن تر شود .

ضایعات اولیه ممکن است به واسطه ی جذب ذرات آلی و یون های فلزی تغییر رنگ قهوه ای یافته و استحکام بیشتری پیدا کنند. به این ضایعات تغییر رنگ داده (پرکردن دندان)نیز گفته می شود . مینای هایپوکلسیفیه در هر دو حالت خشک و مرطوب مات بوده و سطح نسبتا سختی دارد.پلاک سطح ان طبیعی بوده و ساختار مینا غیر طبیعی می باشد،اما تضمیف شده محسوب نمی گردد.برای این ضایعات هایپوکلسیفیه ، هیچ گونه درمان ضد میکروبی تجویز نمی گردد و درمان ترمیمی فقط به منظور زیبایی تجویز می شود .

 پوسیدگی های در حالت خشک و مرطوب سطح مات و تیره داشته و سطح آن ها سخت و خشن می باشد.پلاک این پوسیدگی های متوقف شده ،طبیعی بوده و لذا درمان ضد میکروبی تجویز نمی شود و درمان ترمیمی فقط به منظور زیبایی ممکن است انجام شود.ساختار دن دان دد این موارد رمیترالیزه و قوی می باشد.

به طور کلی ، توبول های گشادتر، عاج دورتوبولی کمتری داشته یا بدون یا بدون عاج دورتوبولی هستند و عاج بین توبولی کلسیفیه با فایبرهای کلاژن پر شده است .

عاج قدیمی تر که به سطح خارجی نزدیک تر استبا توبول های کوچک تر و فواصل بین توبولی بیشتر مشخص می شود و محتوای معدنی عاج بین توبولی آن نیز بیشتر است. توبول های عاج قدیمی تر با لایه های یک نواخت از مواد معدنی به نام عاج دورتوبولی فرش می شود. تغییر محتوای معدنی تدریجی است. این تغییرات به صورت تدریجی از سمت داخل به سمت خارج اتفاق میفتد که تراکم مواد معدنی افزایش یافته و ضخامت عاج پری توبولار بیشتر می شود . عاج پوسیده دچار تعییرات زیادی می شود. سطحی ترین ناحیه ی عاج پوسیده با پرشدن توبول ها ، از باکتری و ماده ای دانه دار درفضای بین توبولی مشخص می شود. ماده دانه دار حاوی مواد معدنی بسیار کوچک است و ( پر کردن دندان )کلاژن را ندارد .

وقتی باکتری به داخل توبول های عاجی حمله می کند ا گر کربوهیدارت ها در دسترس باشند ، می توانند اسید لاکتیک کافی برای برداشت عاج پری توبولار تولید کنند. این امر باعث می شود که قطر خارجی توبول ها در ناحیهی عاج عفونی ۲ یا ۳ برابر شوند.

عاج با از دست دادن مواد معدنی در ناحیه ی عاج دور توبولی و بین توبولی مشخص میشود. در لومن توبول ها در این ناحیه، کریستال های زیادی قابل تشخیص است. کریستال های موجود در لومن توبول ها ضریب شکست لومن را مشابه ضریب شکست عا ج بین توبولی نموده و ناحیه را ترانسپرنت می کند. عاج طبیعی در سمت زیر عاج ترانسپرنت یافت می شود . حین برداشت پوسیدگی ها، هدف فقط برداشت عاج عفونی است، در حالی ک عاج قابل رمیترالیزه شدن بوده و می تواند حفظ شود .

در پوسیدگی های کند پیش رونده ، پالپ زنده قادر به ترمیم عاج دمیترالیزه با رمیترالیزاسیون عاج بین توبولی و رسوب عاج دورتوبولی است. مراحل اولیه ی پوسیدگی ها با جملات پوسیدگی ملایم باعث دمیترالیزاسیون طولانی با مقادر کم اسید در عاج می شود . قرارگیری مستقیم بافت پالپ در معرض میکروارگانیسم ها پیش نیاز واکنش التهابی نیست.توکسین ها و سایر محصولات جالبی ناشی از متابولیسم ها، بخصوص یون هیدروژن قادر به نفوذ پالپ از طریق توبول های عاجی هستند.حتی زمانی که ضایعه ی محدود به مینا است، پالپ می تواند با سلول های التهابی واکنش نشان دهد .

عاج به تحریک ناشی از اولین مرحله ی دمیترالیزاسیون ، خود طی پوسیدگی ها ،با رسوب مواد کریستالی داخل توبول ها و داخل عاج بین توبولی در ناحیه ی عاج (پر کردن دندان ) که در قسمت پیشرو ضایعه عاجی قرار دارد پاسخ می دهد. نواحی هایبر میترالیزه ممکن است در رادیو گرافی به صورت نواحی با رادیوایسیته بیشتر دیده شود(که اغلب به دلیل دنبال کردن مسیر sشکل توبول هاست) این رادیو ایسیتی در قسمت جلوی بخش عفونی ضایعه دیده می شود. این ترمیم فقط وقتی اتفاق می افتد که پالپ دندان زنده باشد.

عاجی که محتوای معدنی بیشتری نسبت به عاج نرمال دارد عاج اسکلروتیک نامیده می شود. تشکیل عاج اسکلروتیک در جلوی جبهه ی دمیترالیزاسیون در ضایعه ی کند پیش رونده صورت می گیرد و ممکن است زیر ترمیمی قدیمی هم دیده شود. عاج اسکلروتیک معمولا براق و تیره رنگ بوده و درلمس با نوک سوند ، سخت احساس می شود. عمل آشکار عاج اسکلروتیک ، محصور کردن ضایعه از طریق سیل توبول هاست. تراوابی عا ج اسکلروتیک در مقایسه با عاج سالم به شدت کاهش می یابد، زیرا قطر دهانه ی توبول ها کم می شود .

کریستال ها در داخل توبول های عاجی در جبهه پیشرو ناحیه دمیترالیزاسیون رسوب می کند. وقتی این توبول ها با رسوب مواد معدنی کاملا مسدود شد، هنگام بررسی سطح مقطع دندان ، کاملا شفاف به نظر می رسد. این حالت نتیجه ی از دست رفتن محتوای معدنی عاج بین توبولی و رسوب این مواد در فضای داخلی توبول ها است. پیامد این فر ایند، نرم تر بودن عاج( پر کردن دندان )نسبت به عاج طبیعی است .

سطح دو مواکنش عاجی ، نسبت به محرک های با شدت متوسط است. فعالیت پوسیدگی شدیدتر باعث هجوم باکتری به عاج می شود. عاج حاوی مقادیر قابل توجهی از مواد پاتوژنیک یا محرک های مختلف است که شامل سطوح بالایی از اسید ، آنزیم های هیدرولیتیک، باکتری ها ودبری های سلولی باکتری ها است. این مواد می تواند باعث دزتراسیون و مرگ ادنتوپلاست و اس تطاله های توبولی آن ها در زیر ضایعه و التهاب خفیف پالپ شوند. پالپ ممکن است به حد کافی در اثر تولید مقادیربالای اسید یا آنزیم های باکتریایی تحریک شود تا باعث تشکیل ادنتوپلاست جایگزین)ادنتوپلاست ثانویه( از سلول های تمایز نیافته مرانشیمال گردد .

این سلول به واسطه محرک های متوسط(عاج ترمیمی)عاج واکنشی(روی ناحیه تحت تاثیر قرار گرفته دوباره پال پچمبر تولید می کنند. این عاج متفاوت از رسوب عاج طبیعی است که در تمام طول زندگی دندان با ادنتوپلاست اولیه )اصلی(تشکیل می گیرد. ساختمان عاج ترمیمی می تواند ازحالت عاج توبولار خوب سازمان یافته (با احتمال کمتر) تا عاج بدون توبول بسیار نامنظم ( اغلب اوقات) تغییر کند ک بستگی به شدت محر ک دارد .

ضایعه با پلاک باکتریال حاوی مقادیر بالای استریتوکووموتانس و لاکتویاسیل پر شده است.عاج زیر این پلاک عفونی است.عاج عمیق تر عفونی نیست، ولی شدیدا دمیترالیزه شده است.عاج ترمیمی در حال شکل گیری زیر ضایعه است .

تهدید شدید علاوه بر عاج ترمیمی همچنین می تواند منجر به شکل گیری عاج غیر متصل در داخل پال پچمیر شود که سنگ های پالپی نامیده می شود .

موفقیت واکنش های ترمیم عاجی ، چه با رمیترالیزاسیون عاج بین توبولی ورسوب عاج دور توبولی (اسکلروزیس) و چه با عا جترمیمی، به شدت هجوم پوسیدگی ها و قابلیت پالپ برای پاسخگویی بستگی دارد. خون رسانی پم پمهم ترین فاکتور محدود کننده ی واکنش های پالپی است .

سطح سوم واکنش عاجی، نسبت به محر کهای شدید اتفاق می افتد. پوسیدگی های حاد و سریعا پیش رونده با سطح بالای تولید اسید ، منجر به عفونت ، آبسه و مرگ پال پمی شود .

نواحی پوسیدگی های عاجی

پیشرفت پوسیدگی ها در عاج ، طی ۳ مرحله تغییر صورت می گیرد. ۱ اسید های آلی ضعیف ،عاج را دمیترالیزه می کنند. ۲ مواد ارگانیک عاج به خصوص کلاژن دژنره و حل می شوند. ۳ به دنبال هجوم باکتری ها تمامیت ساختمانی عاج از بین می رود. این نواحی در ضایعات کند پیش رونده به واضح ترین صورت ، قابل تشخیص است. در پوسیدگی های سریعا پیش رونده ، تفاوت بین نو احی کمتر قابل تشخیص است.

عمیق ترین ناحیه، عاج طبیعی است که توبول هایی با روند ادنتوبلاستیک صاف دارد وه لومنآن ها عاری از هرگونه کریستال است. عاج بین توبولی حاوی کلاژن هایی با اتصالات جانبی و کریستال های هیدورکسی آپاتیت متراکم و طبیعی است.ددر این توبول ها هیچ گونه باکتری موجود نیس ت.

تحریک عاج با فشار اسمزی (ناشی از کاربرد ساکاز با نمک) ، تراش با کشیدن اینسترومنت(سوند( یا خشک کردن در اثر حرارت یا جریان هوا، دردی تیز ایجاد می کند .

ناحیه ی ۲  عاج :

عاج پوسیده ی داخلی نامیده می شود که ناحیه از دمیترالیزاسیون عاج بین توبولی و تشکیل کریستال های بسیار کوچک در لومن توبول در پیشرو ترین ناحیه است. آسیب به زواید ادنتوپلاستیک آشکار است. عاج نرم تر از عاج طبیعی است و مواد معدنی کمتری در عاج بین توبولی و کریستال های بزرگ بیشتری در لومن توبول های عاجی دارد .

تحریک عاج باعث ایجاد درد می شود. گرچه اسید های آلی به مواد معدنی و آلی عاج حمله می کنند ولی اتصالات جانبی کلاژن در این ناحیه دست نخورده باقی می ماند. کلاژن دست نخورده می تواند به عنوان داربستی برای رمیترالیزاسیون عاج بین توبولی برای استفاده قرار بگیرد و این ناحیه قابلیت ترمیم مجدد خود را داشته و از این راه پالپ زنده می ماند .

ناحیه ی ۳ عا ج :

عاج پوسیده ی خارجی هم نامیده می شو د خارجی ترین لایه پوسیده است.لایه ی ایست ک کلینیسین حین باز کردن ضایعه ابتدا با آن مواجه می شود.عاج عفونی ناحیه ی تهاجم باکتری ها بوده و با عریض شدن و تغییر شکل توبول های عاجی مشخص می شود که با باکتری پرشده است .در این ناحیه مواد معدنی کمی وجود دارد و کلاژن به طور غیر قابل برگشت از حالت طبیعی خارج شده است.عاج در این ناحیه قابلیت ترمیم خود را ندارو . این ناحیه نمی تواند رمیترالیزه شود و برای ترمیم موفق و جلوگیری از گسترش عفونت برداشت آن ضروری است . در ضایعات کند پیش رونده ، پیشنهاد میشود که عاج نرم تا ناحیه ای که تقریبا نزدیک به رسیدن به عاج اسکلروتیک است برداشت شود .

در ضایعات سریعا پیش رونده شواهد بالینی کمی وجود داردکه نشان دهنده ی میزان وسعت عاج عفونی باشد.برای ضایعات عمیق این عدم وجود شواهد بالینی ممکن است منجر به نوعی برداشت یافت شود که خطر آکسپوژر پالپ را در برداشته است .

گلاس آینومر وقتی استفاده می شود وه نیاز است در جلسه ی فالوآپ دوباره وارد حفره شویم و برداشت پوسیدگی را کامل کنیم.دوباره وارد شدن به ضایعه باعث بهبود نتایج کلینیکی نمی شود و تحقیقات از گذاشتن ترمیم قطعی حمایت می کنند. لایتر کلسیم هیدروکساید می تواند روی عمیق ترین قسمت برداشت پوسیدگی استفاده شود تا تشکیل عاج ترمیمی را تقویت کند.

پوشش غیر مستقیم پالپ در پوسیدگی های عمیق عاجی ( پر کردن دندان )بدون علامت که فاقد درد و خود به خودی بوده و پاسخ نرمال به مخرک های حرارتی نشان می دهند ، صورت گیرد. می تواند در این پروسه برداشت پوسیدگی سالم ادامه پیدا می کند. اما بعد از اگزیالی و پالپالی تا ۱ میلی متری پالپ ادامه داشته و کلاس آینومری به عنوان پانسمان یا درمان قطعی گذاشته می شود .

برداشت مجدد کلاس آینومر برای برداشتن باقی مانده ی پوسیدگی توسط یافته های کلینیکی تایید نمی شود. استفاده از یک لایه ی کلسیم هیدروکساید جهت تشکیل عاج دفاعی زیر کلاس آینومر توصیه می شود .

ضایعات پوسیدگی پیشرفته

عاج تکروتیک در نمای هیستولوژیک بی شکل یا دانه دار بوده و دارای توده ای از باکتری هاست. گاهی بقایای توبول های عاجی در نمونه های هیستولوژیک دیده می شود. برداشت ماده ی تکروتیک باعث اکسیوز شدن عاج عفونی عمیق تر می شود که خشک و چرمی به نظر می رسد. عاج چرمی به راحتی با وسایل دستی برداشته می شود و در لایه های موازی از روی سطح جدا می شو د. بررسی میکروسکوبیک این لایه نشان می دهد که توبول های عاجی تعییر شکل یافته با باکتری ها پر شده است.

اگر ضایعه از نوع کند پیش روند ه باشد ممکن است ناحیه ای از عاج اسکلروتیک سخت و هایبرمیترالیزه وجود داشته باشد که نتیجه رمیترالیزاسیون ناحیه ای باشد که قبلا عاج ( پر کردن دندان ) نامیده میشده است. وقتی به عاج استروتیک برسیم عمق برداشت به حد ایده آل آن رسیده است، زیرا این لایه به صورت یک سد طبیعی ، محصور کننده نفوذ سموم و اسید ها خواهد بود . چون باکتری ها هیچ وقت تا پیشروترین جبهه پیشروی پوسیدگی نفوذ نمی کنند. برداشت تمامی عاج ( پر کردن دندان )ضروری نیست. عاجی نرم و دمیترالیزه است که هنوز مورد هجوم باکتری ها قرار نگرفته است .

عاج نرم و آلوده به باکتری است . این عاج شامل بافت تکروتیک دانه دار سطح ی و عاج چرمی و خشک و نرم است .

لایه ی خارجی و عاج ( پر کردن دندان )قابل رنگ آمیزی انتخابی با محلول های آشکار ساز پوسیدگی است. این محلول کلاژن های خارج شده از حالت طبیعی به صورت حالت غیر قابل برگشت (دناتوره شده) را در لایه ی پوسیده ی خارجی رنگ آمیزی می کند ولی نمی تواند کلاژن خارج شده از حالت طبیعی به صورت برگشت پذیر را در لایه پوسیده داخلی رنگآمیزی کند

لیزر در علم دندانپزشکی

لیزر(Laser) مخفف کلمه­ی Light Amplification by Stimulated Emission of Radiation است که اولین بار توسط انیشتین مطرح شد. اولین لیزر از یاقوت ساخته شده است.

نور از تمامی طیف­های رنگ با طول موج­های متفاوت تشکیل شده است، در حالیکه لیزر همیشه تک طول موج است (Collimated) و بر روی یک خط سیر می­کند (Coherent). نور سفید توسط منشور به طیف رنگی تجزیه می‌شود که به هفت گروه تقسیم‌بندی می‌شود که تنها طیف مرئی (محدوده­ی 380 – 750 nm) برای ما قابل رویت است.

 Violet: 380 – 450 nm    

Blue: 450 – 475 nm         

Cyan: 476 – 495 nm

Green: 495 – 570 nm    

Yellow: 570 – 590 nm      

Orange: 590 – 590 nm                  

Red :620 – 750 nm

تعداد امواج در واحد ثانیه را فرکانس گویند. هرچه از ابتدای طیف به انتهای آن می­رویم فرکانس کمتر ­شده، در حالیکه طول موج بلندتر می­شود (به فاصله­ی بین دو قله طول موج گفته می‌شود)

با توجه به این جدول، این طیف به 3 گروه امواج تقسیم می‌شود:

1- invisible ionizing radiation (امواج یونیزاسیون) که توانایی تغییر در DNA سلول را دارند و به دو گروه x-ray   و ultraviolet تقسیم می­شود.

2- visible (امواج طیف مرئی)

3- visible thermal radiation که به 3 گروه Near-infrared، mid- infrared  و Far- infrared تقسیم می‌شوند.

(فرابنفش) ultraviolet

رایج­ترین لیزر در این محدوده طول موج، لیزر Excimer با طول موج 308 nm می­باشد که در چشم پزشکی کاربرد بسیاری دارد.

(طیف مرئی) visible

• اولین گروه، در این محدوده طول موج، Blue Diod با طول موج nm445 می­باشد.

• دومین گروه، لیزرهای Argon می­باشند که دارای 3 طول موج 490 nm، 488 nm و 514 nm هستند. طول موج 514 nm به نام Argon green، دو تای دیگر به نام Argon blue نامیده می­شوند.

• سومین گروه، در این محدوده طول موج، لیزر Green KTP با طول موج 532 nm می­باشد.

*برای ساخت این لیزر، کریستال جامد ِ Nd:YAG  در وسط پتاسیم تیتانیوم فسفات قرار داده شده تا ارتفاع امواج بالاتر، فرکانس امواج بیشتر و طول موج کمتر شود. در این لیزر اشعه یکنواخت تولید می‌شود و لیزر chopped (قطع) می‌شود پس دمای بافت خیلی بالا نمی رود. این لیزر به علت جذب  بالای آن در ملانین برای رفع موهای زائد استفاده می شود.

• چهارمین گروه، لیزر Diod با رنگ قرمز(red diod) و طول موج 635 – 675 nm است.

*این لیزرهای قرمز مرئی در low level laser therapy استفاده می‌شوند. بدین معنا که از دوز بسیار پایین استفاده می شود تا اثرات بیولوژیک در بافت ایجاد کنیم مثل کاهش درد، افزایش رژنریشن و... .

** لیزرهای محدوده visible لیزرهایی هستند که جذب هموگلوبین و ملانین می‌شوند اما در آب جذب نمی­شوند. بنابراین نمی‌توانیم با آن­ها دندانی را بتراشیم. (بیشترین جذب ملانین درمحدوده مرئی مثل KTP داریم.)

Infrared

امواج بلندتر از 700 nm هستند که خود به 3 گروه تقسیم می­شوند:

• اولین گروه، Near Infrared با طول موج 800 – 1500 nm هستند و به محدوده­ مرئی نزدیکتر هستند که شامل لیزرهای  Diod 810 nm، Diod 940 nm، Diod 970 nm، Diod 1064 nm ، و دو لیزر Nd:YAG 1064 nm  (این لیزر برای برش، کوآگولیشن، کورتاژ کردن کاربرد دارد)  وND:YAP 1340 nm  (این لیزردر دندانپزشکی کاربردی ندارد) می باشند.

(در ۲ طول موج 1064 و 1340 بیشترین جذب در هموگلوبین را داریم)

* لیزرNd:YAG 1064 nm  با لیزرDiod 1064 nm  در نوع تولید اشعه و خواص اشعه با یکدیگر تفاوت دارند.

** از Diod ها در محدوده Near-infrared برای low level laser therapy هم استفاده می‌شود.این لیرز جزء کوچکترین لیزرها هست که ارزان و در دسترس است. (توجه شود که در بلیچینگ برای لیرز diod ژل باید قرمز رنگ باشد!)

** لیزر Nd:YAG اسم کریستالش yitrium-aluminium-garnet است که با نئودینیوم الحاق شده است. معمولا سبز یا قرمز است. در ملانین (به همین دلیل برای برداشت لکه های پوستی استفاده می شود) و هموگلوبین جذب خیلی خوبی دارد. مینا را می تواند بتراشد اما بعلت نفوذ زیادی که دارد باعث از بین رفتن پالپ می‌شود پس حین کار برروی لثه باید لیزر را موازی با سطح دندان بگیریم (زیرا عمق نفوذ بالایی دارد). جزء لیزرهای پالسی واقعی است. ( بدین معنا که یک شروع دارد، آرام بالا می­رود، اوج می‌گیرد سپس آرام پایین می آید) . پس چون پالسی است سریعتر به قله بالاتر می­رسد، دما خیلی سریع بالا می‌رود و برش تمیزتری می­دهد و سریع تر هم پایین می آید (پس به علت اثر گرمایی بالایی که دارد در جراحی لثه ،برای برش بافت، استفاده می شود). برخلاف آن دایود chopped نیست پس در انجام کار مشابه بین این دو لیزر، ND:YAG بهتر است.

• دومین گروه، mid- infrared با طول موج بین 2000 nm تا 3000 هستند که شامل دو نوع  لیزر Er,Cr:YSGG 2780 و Er:YAG 2940 ( جذب آب بسیار بالاتری دارد) می باشند.

* قبل از این محدوده لیزرها صرفاً برروی بافت نرم بودند از اینجا به بعد می­توانند هم بروی استخوان و هم برروی بافت نرم کار کنند (co2 و Erbiumها) که به آن ها لیزرهای soft and hard tissue laser  می گوییم. هر دو لیزر به عات جذب در آب دو می توانند دندان ها را تراش دهند و تنها لیزرهایی هستند که خاصیت abrasion دارند. این لیزرها هیچگونه لرزشی ندارد پس حین کار مریض دردی را احساس نمی‌کند و به بی‌حسی نیازی نیست.

* جذب در آب Er:YAG  ۳ برابر جذب درآب Er.Cr.YSGG است. بنابراین Er:YAG درمینا بیشتر نفوذ می‌کند (۷ میکرون) زیرا بافت مینا آب کمتری دارد درحالیکه در عاج ۵ میکرون  نفوذ می‌کند زیرا بافت­ عاج آب بیشتری دارد. Er.Cr.YSGG در مینا ۲ میکرون و در عاج ۱۵ میکرون نفوذ می‌کند پس در حفره عمیق تهدیدی برای پالپ محسوب می شود. عاج پوسیده نیز آب بیشتری دارد پس نفوذ در آن بیشتر بوده و به راحتی حذف می گردد. عاج پری توبولار نسبت به عاج اینترتوبولارهیدروکسی آپاتیت بیشتر و آب کمتری دارد به همین دلیل لیزر عاج اینترتوبولار بیشتری را برمی دارد.

• سومین گروه، Far- infrared با طول موج بالاتر از 3000 نانومتر هستند. که شامل لیزرهای  Co₂ 9300  ( در بین کل لیزرها حداکثر جذب را در هیدروکسی آپاتیت دارد پس  تنها لیزر co2 ای است که هم توانایی برش در بافت نرم و هم در بافت سخت را دارد. بقیه co2 ها همگی بروی بافت نرم اثر دارند.)، Co₂ 9600، Co₂ 10600 و Co₂ 10300 می باشند.

* ماده‌ای که لیزر جذب آن می¬شود Chromophore نام دارد:

 ۱) آب: برای ما بسیار مهم است. بالاترین جذب آن در محدوده mid- infrared است پس با ۲ دو لیزر خانواده Erbium  ( Er,Cr:YSGG 2780)وEr:YAG 2940) ) می‌توانیم با مکانیسم جذب این لیزر در chromophore آب، مینای دندان را تراش دهیم. لیزرهای Co2 9300 ، Co2 9600 و  Co2 10300 نیز جذب آب بالایی دارند. 

۲) هموگلوبین: اولین جذب بالا را در محدوده ultraviolet دارد پس از آن در محدوده آبی بالاترین جذب را دارد. در قرمز هم جذب بالایی دارد (هرچند نسبت به محدوده آبی کمتر است)، در طول موج سبز اصلاً جذبی ندارد.

۳) هیدروکسی آپاتیت: بالاترین جذب در هیدروکسی آپاتیت را با لیزر Co2 داریم بنابراین می توانیم با مکانیسم  جذب این لیزر در Chromophore هیدروکسی آپاتیت مینای دندان را بتراشیم.

۴) ملانین: بالاترین جذب را در محدوده ی ultraviolet دارد که بسیار خطرناک است و کاربردی ندارد. پس از آن در محدوده سبز بالاترین جذب را دارد. (لیزر موهای زائد)

aimim beam* نوری است در طیف رنگی در محدوده چشم ما که موازی با لیزر قرار می دهند تا راهنمایی برای امواج نامرئی لیرز باشد. بسته به Nd:YAG ، رنگ آن می تواند متفاوت باشد. معمولاً برای لیزر  Diod از aimim beam قرمز رنگ استفاده می شود. در لیزرهای  Nd:YAG ، یک کمپانی آن را به رنگ قرمز و کمپانی دیگر آن را به رنگ سبز می‌سازد.

Photo dynamic therapy **، بدین معنا است که از chromophore متفاوتی همانند متیلن بلو، تولوئیدن بلو، زردچوبه و... استفاده می شود تا رنگ وارد بافت شود و به واسطه جذب لیزر در آن ها به اهداف درمانی خود برسیم مثل ضد عفونی کردن کانال در اندو، برای پاکسازی پاکت در پریو.  

**اکثر لیزرهایی که ما در دندانپزشکی استفاده می‌کنیم در محدوده­ی visible و Near-infrared هستند.